انواع تقسیم بندی جامعه شناسی
تقسیم بندی جامعه شناسی :جامعه شناسی ازلحاظ روش، هدف، قلمرو وموضوع، دارای تقسیمات متعددی به شرح زیراست:
الف؛جامعه شناسی ازلحاظ روش:
نخستین تقسیم بندی جامعه شناسی به وسیله آگوست کنت پایه گذار این دانش به عمل آمده است وی جامعه شناسی را که درآن زمان، بسیاری ازعلوم اجتماعی را شامل می شد، درارتباط بازمان ومکان به دو بخش زیرتقسیم کرده است:
1) جامعه شناسی ایستا یا سکونی
این بخش ازجامعه شناسی ، جامعه را درزمان محدود ومکان معینی مورد پژوهش قرارمی دهد که به علت تشریح شباهت دارد وبه مطالعه چگونگی سازمان یافتن وترکیب عناصر متفاوت پیکر اجتماعی می پردازد . جامعه شناسی ایستا ازیک سو ساخت اجتماعی جامعه را درلحظه ای معین بررسی می کند وازسوی دیگر به تحلیل عنصر یا عناصری که جامعه را تشکیل می دهد می پردازد.
دراین بررسی جامعه به مثابه یک ارگانیسم درنظرگرفته می شودکه کارکرد یک عضو که جزئی ازارگانیسم است بررسی می شود. مانند تحقیق درزمینه طبقه متوسط یک جامعه درلحظه کوتاهی اززمان.
2)جامعه شناسی پویا یا حرکتی:جامعه شناسی پویا ،اجتماع را در زمان ودر حال حرکت،بررسی میکندوتغییرات وتطورات آنرا مورد تحقیق قرار می دهد وعلل آثار ونتایج آن را تبیین می کند. مثلاً به مطالعه خانواده ایرانی از آغاز تا کنون می پردازد ودگرگونیهای آن را مشخص می کند وعلل این دگرگونی ها را بیان نموده ودر این تحقیق از تاریخ استفاده می کند.
ب؛جامعه شناسی ازلحاظ هدف -جامعه شناسی ازلحاظ هدف پژوهشهای اجتماعی هم به دوگونه تقسیم شده است:
1- جامعه شناسی نظری :
هدف این رشته ازجامعه شناسی که جامعه شناسی محض یا ناب هم نامیده می شود، شناسایی پدیده های اجتماعی وکشف علل وآثار ونتایج آن است بدون اینکه فایده آنی آن مورد نظر باشد. هرچند درنهایت برای معارف بشری سودبخش خواهدبود، ولی جامعه شناسی نظری بیشتر سعی دارد براساس نظریه های جامعه شناختی موجود دامنه این دانش را گسترش دهد وبردانش بشری درشناخت بیشتر دنیای خارج بیفزاید.
2-جامعه شناسی کاربردی (عملی)هرچند جامعه شناسی درمطالعات خود خواه ناخواه به گسترش معارف بشری کمک می کند، ولی هدف مستقیم آن بیشتر این است که ازتحقیقات درجهت رفع دشواریهای زندگی اجتماعی انسان به طور عملی استفاده شود. درسالهای اخیر این گونه پژوهشها دراجتماعات مختلف روستایی وشهری دربسیاری ازکشورها رواج زیادی پیدا کرده است.
ج؛جامعه شناسی ازلحاظ قلمرو:
جامعه شناسی ازلحاظ قلمرو ووسعت جامعه مورد بررسی به دوبخش تقسیم می شود.
1) جامعه شناسی خرد
درطول سی سال اخیر جامعه شناسی خرد به عنوان یکی ازشیوه های بررسی جامعه شناختی گروههای کوچک مورد استفاده قرارگرفته است . کاربرد این شیوه درمطالعه گروههای کوچک نشان می دهد که جامعه شناسان میان گروه کوچک وگروه بزرگ با تفاوتهایی دست یافته اند.
درجامعه شناسی خرد ابتدا صورتهای مختلف «اجتماعی بودن انسان» مورد بررسی قرار می گیرد. ونوع علائق وروابطی که مایه پیوستگی افراد است وآنان را درقالب اجتماعی به هم پیوند می دهد تبیین می شود.
2) جامعهشناسی کلان یا جامعهشناسی بزرگ؛به بررسی نظام های کلی اجتماعی نظیرنظام فئودالی، نظام سرمایه داری ومانندآنها می پردازد وسعی دارد علل تطور ودگرگونیهای آنها را آشکار سازد وقوانین عمومی حاکم براین نظام ها را تبیین کند.
د؛جامعه شناسی ازلحاظ موضوع
جامعه شناسی دردنیای امروز دارای زمینه های متعدد وگوناگونی برای مطالعه وپژوهش می باشد. درنتیجه تقسیم کار، تخصص های زیادی به وجود آمده است وهرکدام ازجامعه شناسان درزمینه وموضوع خاصی به مطالعه وتحقیق می پردازند.
امروزه زمینه های مطالعه جامعه شناسی روزبه روز به فزونی است .مانند دانش پزشکی که موضوعش بتدریج گسترش یافته وتخصص های زیادی به وجودآمده ا ست. دراین علم نیز هرکدام ازمتخصصان، درزمینه محدود ومعینی به کارمی پردازند.
برخی ازشاخه های جامعه شناسی عبارتنداز: جامعه شناسی شهری، جامعه شناسی روستایی، جامعه شناسی خانواده، جامعه شناسی صنعتی، جامعه شناسی کار، جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی، جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی ادبیات، جامعه شناسی معرفتی، جامعه شناسی جنگ، جامعه شناسی حقوقی، جامعه شناسی جوانان، جامعه شناسی دینی، جامعه شناسی فقرو...
نظرات شما عزیزان: