تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
موضوع قرآنی برای سخنرانی
قرآن به عنوان معجزه جاویدان پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله برترین کتاب شناخت و معرفت است، کتاب انسان سازی و تربیت که تمامی راههای رستگاری در آن یادآوری شده است .
قرآن کتاب نور، روشنایی و حکمت است که سعادت و نیک بختی انسانها را در پرتو عمل به مضامین بلند و نورانی خود تضمین نموده است; پاداش پیروان خود را بهشت برین و کیفر مخالفین خود را آتش قهر و غضب پروردگار معرفی کرده است .
اهداف قرآن والاترین اهداف و ویژگیهای آن، برجسته ترین ویژگیهاست .
در یک کلام آنچه که انسان در راستای رسیدن به قرب الهی نیاز دارد، در این کتاب هدایت وجود دارد .
از آنجایی که ماه مبارک رمضان را بهار قرآن نامیده اند، بسیار مناسب است مبلغان محترم با استفاده از این کوثر بی پایان و با بهره مندی از سخنان معصومین علیهم السلام، تشنگان زلال معرفت را بیش از پیش سیراب نمایند . به همین جهت مناسب دیده شد تا موضوعاتی چند از کلام الهی بررسی و ارائه گردد .
مبلغان محترم می توانند موضوعات ارائه شده را محور بحث خود قرار داده و با اضافه کردن توضیحات و مطالب مورد نیاز، با توجه به کمبودها و خلاهای معنوی محل تبلیغ، در نشر معارف دینی موفق باشند .
(1)
روزه داری
روزه یکی از واجباتی است که در آیات قرآن به آن اشاره شده است . این عمل عبادی علاوه بر اطاعت فرمان خداوند متعال و رضایت او، دارای آثار و برکات ارزنده ای است که در زندگی انسان به خوبی قابل مشاهده می باشد .
آنچه خداوند متعال درباره روزه داری فرموده است، عمدتا در آیات 183 - 187 سوره بقره بیان شده است، که در اینجا چند آیه مورد بحث قرار می گیرد:
«یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون » ; «ای کسانی که ایمان آورده اید، روزه بر شما مقرر شده، همانگونه که بر کسانی که پیش از شما [بودند] مقرر شده بود، باشد که پرهیزکاری کنید .»
از این آیه نورانی سه مطلب استفاده می شود:
1 . روزه یکی از واجبات است .
2 . روزه در امتهای گذشته نیز واجب بوده است .
3 . روزه زمینه ساز پرهیزکاری است .
در آیه بعد می فرماید: «ایاما معدودات فمن کان منکم مریضا او علی سفر فعدة من ایام اخر وعلی الذین یطیقونه فدیة طعام مسکین فمن تطوع خیرا فهو خیر له وان تصوموا خیر لکم ان کنتم تعلمون » ;
[روزه در] روزهای معدودی [بر شما مقرر شده است] . هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد، [به همان شماره] تعدادی از روزهای دیگر [را روزه بدارد] و بر کسانی که [روزه] طاقت فرساست، کفاره ای است که خوراک دادن به بینوایی است و هر کس به میل خود، بیشتر نیکی کند، پس آن برای او بهتر است و اگر بدانید، روزه گرفتن برای شما بهتر است .»
نکات قابل استفاده از این آیه عبارتند از:
1 . کسانی که از روزه گرفتن معاف هستند عبارتند از:
الف: مریضها .
ب: مسافران; که این دو دسته باید در زمان دیگری روزه بگیرند .
ج: ناتوانان از روزه .
2 . روزه گرفتن برای همگان بهتر است .
بنابراین خداوند در حکم روزه نهایت فضل و رحمت خودش را روشن ساخته است . چون اولا فرمود: امتهای گذشته نیز مشمول حکم روزه بوده اند و هنگامی که عبادت سختی مانند روزه همگانی شد، تحمل آن آسان می شود . ثانیا: حکمت وجوب روزه را که تقوا است بیان کرده است . ثالثا فرمود: این حکم وجوب روزه منحصر به ایام محدودی است که اگر برای همیشه یا در اکثر روزها و وقتها آن را واجب می کرد مشقت بزرگی پدید می آمد . رابعا: حکم وجوب روزه را در ماه پر فضیلت رمضان قرار داد که ماه نزول قرآن کریم است . خامسا: مشقت و زحمت لزوم روزه را از مسافر و مریض برطرف کرد که در حال مرض و سفر روزه واجب نیست .
علت وجوب روزه
امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: «انما فرض الله عز وجل الصیام لیستوی به الغنی والفقیر; وذلک لان الغنی لم یکن لیجد مس الجوع، فیرحم الفقیر; لان الغنی کلما اراد شیئا قدر علیه، فاراد الله عزوجل ان یستوی بین خلقه وان یذیق الغنی مس الجوع والالم لیرق علی الضعیف ویرحم الجائع (1) ;
همانا خداوند روزه را واجب ساخت تا به سبب آن توانگر و تهیدست برابر شوند; زیرا توانگر رنج گرسنگی را در نمی یابد تا به تهیدست رحم کند . چرا که توانگر هرگاه چیزی بخواهد می تواند آن را فراهم آورد . لذا خدای عزوجل خواسته است تا میان آفریدگانش برابری ایجاد کند و رنج گرسنگی و سختی را به توانگر بچشاند تا بر ناتوان دل بسوزاند و به گرسنه رحم کند .»
نتایج روزه داری
1 . تقوا و پرهیزکاری:
چنانکه گذشت قرآن کریم یکی و شاید مهم ترین نتیجه روزه داری را تقوا و پرهیزکاری ذکر کرده است و در پرتو این تقوا است که انسان حقیقت بین می شود .
چون که تقوا بست دودست هوا
حق گشاید هر دو دست عقل را
2 . تقویت اخلاص:
حضرت زهرا علیها السلام در این باره می فرمایند: «فرض الله الصیام تثبیتا للاخلاص (2) ;
خداوند روزه را واجب گردانید تا اخلاص را [در زندگی انسانها] تثبیت نماید .»
3 . رهایی از عذاب الهی:
علی علیه السلام در این زمینه می فرمایند:
«... وصوم شهر رمضان فانه جنة من العذاب; روزه ماه رمضان سپر نجات از عذاب الهی است .»
4 . حکمت و یقین:
رسول گرامی صلی الله علیه و آله فرمود: در شب معراج گفتم: «یا رب وما میراث الصوم؟ قال: الصوم یورث الحکمة والحکمة تورث المعرفة، والمعرفة تورث الیقین فاذا استیقن العبد لا یبالی کیف اصبح، بعسر ام بیسر (3) ;
در معراج عرض کردم: پروردگارا! میراث روزه داری چیست؟ ندا رسید: روزه باعث پیدایش "حکمت" [در انسان] است و حکمت نیز مایه پیدایش معرفت است و "معرفت" عامل حصول "یقین" [در جان آدمی] است و آن گاه که بنده ای به یقین برسد، باکی ندارد که چگونه زندگی وی می گذرد; در سختی یا راحتی؟»
5 . پاداش الهی:
پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند تبارک و تعالی فرمود: «الصوم لی وانا اجزی به (4) ; روزه از آن من است و من به آن پاداش می دهم .»
6 . تندرستی:
تندرستی از دیگر آثار روزه است که در روایات معصومین نیز به آن اشاره شده است . پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «... صوموا تصحوا (5) ; روزه بگیرید تا سلامتی یابید .»
7 . آمرزش گناهان:
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «ما من صائم یحضر قوما یطعمون الا سبحت اعضاؤه، وکانت صلاة الملائکة علیه، وکانت صلاتهم استغفارا (6) ;
هیچ روزه داری نیست که بر عده ای در حال غذا خوردن وارد شود، مگر اینکه اندامهایش تسبیح گویند و فرشتگان بر او درود فرستند و درود فرشتگان آمرزش خواهی است .»
8 . استجابت دعا:
امام صادق علیه السلام فرمود: «نوم الصائم عبادة وصمته تسبیح، وعمله متقبل ودعاؤه مستجاب (7) ;
خواب روزه دار عبادت و سکوتش تسبیح و عملش پذیرفته و دعایش مستجاب است .»
9 . تضعیف شهوت:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «علیکم بالصوم; فانه محمسة للعروق ومذهبة للاشر (8) ;
بر شما باد به روزه گرفتن که آن رگها را می برد (شهوت را کم می کند) و سرمستی را می برد .»
حسن ختام
این موضوع را با کلامی نورانی از رسول گرامی اسلام به پایان می بریم که فرمودند:
«من صام ثلاثة ایام من کل شهر کان کمن صام الدهر کله; لان الله عزوجل یقول: من جاء بالحسنة فله عشر امثالها (9) ;
هر کس در هر ماه سه روز روزه بگیرد، مانند کسی است که همه عمر روزه گرفته باشد; زیرا خدای عزوجل می فرماید: هر کس یک کار نیک کند، ده برابر آن برایش منظور می شود .»
(2)
قرآن مجید (ویژگیها - اهداف)
ویژگیهای قرآن
قرآن به عنوان برترین کتاب هدایت، دارای ویژگیهای خاصی است که در کتابهای دیگر کمتر رخ می نماید . با بهره مندی از آیات نورانی این کتاب، برخی از این خصوصیات را بر می شمریم:
1 . هیچ گونه شک و ریبی در هدایتگری آن برای متقین راه ندارد:
«ذلک الکتاب لا ریب فیه » (10) ; «این است کتابی که در [حقانیت] آن هیچ تردیدی نیست .»
2 . هدایتگر پرهیزکاران است:
«هدی للمتقین » (11) ; «مایه هدایت تقوا پیشگان است .»
3 . بشارت دهنده مؤمنان است:
«ویبشر المؤمنین » (12) ; «و به مؤمنین بشارت می دهد .»
4 . هدایتگر به استوارترین راه است:
«یهدی للتی هی اقوم » (13) «[قطعا این قرآن] به چیزی (آیینی) که پایدارتر است، راه می نماید .»
5 . یاد آور خائفان است:
«فذکر بالقرآن من یخاف وعید» ; (14) «پس با قرآن هر که را از تهدید می ترسد، پند ده .»
6 . درمان و رحمت برای مؤمنان است:
«وننزل من القرآن ماهو شفاء ورحمة للمؤمنین » (15) ; «و ما آنچه را برای مؤمنان مایه درمان و رحمت است، از قرآن نازل می کنیم .»
7 . معجزه ای است که هرگز کسی مانند آن نمی تواند بیاورد:
«قل لان اجتمعت الانس والجن علی ان یاتوا بمثل هذا القرآن لا یاتون بمثله » (16) ; «بگو اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند، مانند آن را نخواهند آورد .»
8 . بیان کننده موارد اختلاف جهت روشن شدن حقایق است:
«وما انزلنا علیک الکتاب الا لتبین لهم الذی اختلفوا فیه » (17) ; «و ما این کتاب را بر تو نازل نکردیم، مگر برای اینکه آنچه را در آن اختلاف کرده اند، برای آنان توضیح دهی .»
9 . هدایتگر تمامی مردم است:
«هدی للناس » (18) ; «هدایتگر مردمان است .»
با این ویژگیها و ده ها ویژگی دیگر - که همگی در زندگی مورد نیاز است - استفاده از این کتاب مقدس بر همگان لازم و واجب است .
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله همواره در کلام نورانی خود مردم را به بهره مندی از این چراغ هدایت توصیه می فرمودند . یکی از این سخنان ارزشمند، حدیثی است طولانی که بخشی از آن را ذکر می کنیم:
«... فاذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن فانه شافع مشفع وما حل مصدق ومن جعله امامه قاده الی الجنة ومن جعله خلفه ساقه الی النار وهو الدلیل یدل الی خیر سبیل وهو الفضل لیس بالهزل (19) ;
پس، هرگاه فتنه ها همچون پاره های شب تار بر شما مشتبه [و مبهم] گشت، به قرآن روی آورید که آن شفیعی است که شفاعتش پذیرفته است و شاکی [و خصمی] است که شکایتش قبول می شود . هر کس آن را فراروی خود قرار دهد، او را به بهشت راهنمائی کند و هر که آن را پشت سر خود قرار دهد، او را به دوزخ کشاند . قرآن راهنما به سوی بهترین راه است; جدا کننده [میان حق و باطل] است و شوخی نیست .»
هست قرآن چو طعامی کز سما
گشته نازل از برای اغتذا
اغتذای آدم از لوح و قلم
اغتذا یابد دواب از راه فم
«فی السماء رزقکم » گفته خدا
رزق انسان گشته نازل از سما (20)
اهداف قرآن
قرآن با خصوصیات یاد شده، بدون شک، اهداف بلندی را دنبال می نماید . این مهم را نیز با بهره مندی از کلام خداوند این گونه می توان برشمرد:
1 . تبیین مسائل مورد اختلاف:
«وما انزلنا علیک الکتاب الا لتبین لهم الذی اختلفوا فیه » (21) ; «و ما این کتاب را بر تو نازل نکردیم مگر برای اینکه آنچه را در آن اختلاف کرده اند، برای آنان توضیح دهی .»
2 . تعقل ورزیدن:
«انما انزلناه قرانا عربیا لعلکم تعقلون » (22) ; «ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم، باشد که بیندیشید .»
3 . درمان بیماریهای روحی مردم:
«یا ایها الناس قد جائکم موعظة من ربکم وشفاء لما فی الصدور» (23) ; «ای مردم، به یقین، برای شما از جانب پروردگارتان اندرزی و درمانی برای آنچه در سینه هاست، آمده است .»
4 . خروج از تاریکیها به سوی نور:
«کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الی النور باذن ربهم » (24) ; «کتابی است که آن را به سوی تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکیها به سوی روشنایی بیرون آوری .»
5 . هدایت به راه های امن و صراط مستقیم:
«قد جائکم من الله نور وکتاب مبین یهدی به الله من اتبع رضوانه سبل السلام ... ویهدیهم الی صراط مستقیم » (25) ; «قطعا برای شما از جانب خدا روشنایی و کتابی روشنگر آمده است . خدا هر که را از خشنودی او پیروی کند، با آن کتاب به راه های سلامت رهنمون می شود ... و به راهی راست هدایتشان می کند .»
6 . حاکمیت قوانین الهی در بین مردم:
«انا انزلنا الیک الکتاب بالحق لتحکم بین الناس بما اراک الله » (26) ; «ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم، تا میان مردم به [موجب] آنچه به تو آموخته، داوری کنی .»
7 . ایجاد تقوا و پرهیزکاری:
«قرانا عربیا غیر ذی عوج لعلهم یتقون » (27) ; «قرآنی عربی، بی هیچ کژی، باشد که آنان راه تقوا پویند .»
البته شرط اساسی تحقق این اهداف، آمادگی روحی و قلبی انسانها است . اگر این آمادگی نباشد، جز زیان چیزی به دست نخواهد آمد:
«ولا یزید الظالمین الا خسارا» (28) ; «ستمگران را جز زیان نمی افزاید .»
عروس حضرت قرآن نقاب آنگه براندازد
که دارالملک ایمان را مجرد بینی از غوغا
عجب نبود اگر قرآن نصیبت نیست جز حرفی
که از خورشید جز گرمی نفهمد چشم نابینا
و به راستی که حقیقت قرآن سعادت دنیا و آخرت است . و اگر کسی از این کتاب سعادت با ایجاد صلاحیتهای شخصی خود خوب بهره برداری کند، به سعادت دنیا و آخرت خواهد رسید .
حکایت است شخصی به نزد ابن سیرین آمد و گفت: «در خواب دیدم دنیا و آخرت از دستم رفت .
گفت: قدری بنشین . بعد از دقایقی شخصی دیگر آمد و گفت: در خواب دیدم، دنیا و آخرت نصیبم شد .
ابن سیرین به آن مرد اول گفت: تو قرآن گم کرده ای و او یافته است . پس رفت و قرآن خود را گرفت .»
بیا به دامن «قرآن » زنیم دست امید
که روح را بجز این نسخه هیچ درمان نیست
بود چراغ هدایت به تیرگی «قرآن »
زانحراف و ضلالت، جز او نگهبان نیست
به بحر ژرف حوادث بود چو کشتی نوح
کسی که دست در او زد، دچار توفان نیست
(3)
نظرات شما عزیزان:
