از تصمیم گیری به عنوان یکی از مهارتهای زندگی نام میبرند و همهی ما دوست داریم مهارت تصمیم گیری را در خود تقویت کنیم.
اما باید بهخاطر داشته باشیم که همهی تصمیمها از یک نوع نیستند و هر کدام ویژگیهای خود را دارند: روشها و چالشها و فرایند تصمیمها با هم فرق دارد.
قرار نیست همهی انواع سبک های تصمیم گیری برای همه نوع تصمیم به یک اندازه مفید باشند و توانایی تصمیم گیری شما، در همهی حوزهها یکسان باشد.
چه بسا شما در تصمیم گیری های مدیریتی قوی باشید و به خوبی عمل کنید، اما در تصمیمهای زندگی شخصی، ناموفق باشید.
یا اینکه در تصمیم گیری فردی بسیار خوب باشید، اما در تصمیم گیری گروهی ضعیف عمل کنید.
شما باید بدانید در کدامیک از انواع تصمیم گیری ضعیف هستید (یا نیاز دارید قویتر باشید). آنگاه، وقتی از روش های تصمیم گیری حرف زده میشود، میتوانید سریع از خودتان بپرسید:
- این روشها برای کدامیک از انواع تصمیم گیری مفید هستند؟
- آیا من هم – با توجه به تصمیم هایی که درگیرشان هستم – میتوانم از این نکات و روشها استفاده کنم؟
اگر میخواهیم مهارت تصمیم گیری را در خود تقویت کنیم، مهم است که ابتدا انواع تصمیم گیری را بشناسیم.
ما در این درس، با چند نوع تقسیم بندی تصمیمها آشنا میشویم. بسیار مفید خواهد بود اگر پس از پایان درس، دقایقی را با خود خلوت کنید و روی یک برگ کاغذ برای خودتان به این سوالها جواب دهید:
- کدام دستهبندیها بیشتر به کار من میآیند؟
- غالب تصمیمهای من در کدام دستهها قرار میگیرند؟
- آیا گروههایی از تصمیمها هستند که الان برایم اهمیت چندانی نداشته باشند، اما در سالهای آینده – با توجه به مسیر زندگی شخصی یا مسیر شغلی – مهم و سرنوشتساز شوند؟
- در کدامیک از انواع تصمیم گیری قویتر هستم؟
- تصمیمهای اشتباه من طی این چند سال اخیر، بیشتر از کدام دسته بودهاند؟
فکر کردن به این پرسشها، شما را برای یادگیری بهتر مفاهیم تصمیم گیری آماده میکند.
بعد از این مقدمه به سراغ چند شیوهی طبقهبندی تصمیمها میرویم و چند مثال از انواع تصمیم گیری را مرور میکنیم:
- تصمیم گیری فردی در برابر تصمیم گیری گروهی
- تصمیم گیری منطقی در برابر تصمیم گیری شهودی
- تصمیمهای برنامه ریزی شده در برابر تصمیمهای برنامه ریزی نشده
- تصمیم گیری شخصی در برابر تصمیم گیری سازمانی
- تصمیم گیری استراتژیک، تصمیم گیری تاکتیکی و تصمیم گیری عملیاتی
- انواع تصمیمها بر اساس موضوع آنها
چند نفر تصمیم میگیرند؟ تصمیم فردی در برابر تصمیم گروهی
یکی از رایجترین طبقهبندیهای تصمیمگیری بر این اساس است که چند نفر تصمیم میگیرند.
وقتی قرار است به عنوان یک فرد تصمیم بگیریم، بیشتر مسائل در ذهنمان حل و فصل میشود و اگر هم چیزی را یادداشت و ثبت کنیم، صرفاً نقش برونریزی ذهنی را دارد و برای خودمان مفید است.
اما در یک تصمیم گیری گروهی، همهچیز باید به شکل شفاف انجام شود. افراد مختلف، دیدگاههای خود را مطرح میکنند؛ جلسههای متعدد گذاشته میشود و چالشهای متفاوتی هم شکل میگیرند.
از جملهی این چالشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بعضی افراد با استفاده از توانایی متقاعدسازی خود، میکوشند نظر فردی خود را به کل گروه بقبولانند.
- فرد یا افرادی در جمع، ممکن است بخواهند با استفاده از منابع قدرت خود، دیدگاههشان به جمع تحمیل کنند.
- ممکن است جمع خود را در برابر یک یا چند نفر ببازد و پدیدهی تفکر گروهی شکل بگیرد.
- جلسه تصمیم گیری میتواند به سادگی به جلسه مذاکره میان چند تفکر مختلف تبدیل شود.
در تصمیم گیری فردی شما به دنبال بهترین تصمیم هستید. حتی اگر اشتباه هم تصمیم بگیرید، بیتردید نیتتان بهترین تصمیم است.
اما بعید نیست در تصمیم گیری گروهی به دنبال گزینهای باشید که ریسکهای شما را کاهش دهد یا مسئولیت کمتری روی شانهتان قرار بگیرد.
به عبارت دیگر، ممکن است هدف افرادی که در جلسهی تصمیم گیری گروهی شرکت میکنند، انتخاب بهترین گزینه نباشد.
بعضی از درسهایی که ما در متمم ارائه کردهایم (مانند طوفان فکری یا روش دلفی) اختصاصاً برای جلسات گروهی بهکار میآیند و کاربرد فردی ندارند.
نظرات شما عزیزان: