ما باید بپذیریم که در فقه اختلاف نظر وجود دارد، مثلاً امسال عید فطر شاهد بودیم که مقلد یک مرجع افطار کرد و مقلد مرجعی دیگر روزه گرفت. اختلافات فقهی وجود دارد و باعث نمیشود که کسی دیگری را کافر بشمارد، اما گاهی ما این اختلافات را به رسمیت نمیشناسیم. در معارف نمیتوانیم یک آیه را بگوییم و آیات دیگر را نادیده بگیریم باید همه قرآن را با هم بیان کنیم در مورد موضوع خلود در جهنم خداوند میگوید: «خالدین فیها» مگر این که خدا نخواهد.
آخرت هم مانند دنیا قوانینی دارد و همه میتوانند از جهنم بیرون بیایند
در این زمینه امام علی علیهالسلام میگویند: مگر میشود خدا کسی را تنها بگذارد شاید انسان مشترک خدا را رها کند اما خدا بندهاش را هیچگاه رها نمیکند. من میگویم باید برخی ادعیه را به عنوان تفسیر قرآن از دید اهل بیت (ع) نگاه کنیم. آیه قرآن موضوع عذاب را مطرح میکند، این عذاب برای این نیست که خداوند انتقام خود را از ما بگیرد یا خودش را خالی کند، عذاب برای این مطرح شده که بندگان برگردند. همه حرف من این است که عذاب برای ادب کردن است. خداوند همانطور که در این دنیا مکانیزمی را قرار داده، برای آخرت هم مکانیزمی را قرار داده که اگر درست عمل نکنیم انتهای آن مکانیزم به عذاب ختم میشود یعنی خداوند کسی را عذاب نمیکند بلکه ما به گونهای عمل میکنیم که انتهای این عمل ما به عذاب ختم میشود. یعنی کسی کسی را به جهنم نمیبرد بلکه انسانها با پای خودشان به جهنم میروند و با پای خودشان از آن بیرون میآیند. سؤال اینجاست که آیا واقعا راه برگشت از جهنم وجود ندارد؟ و برخی نمیتوانند از جهنم بیرون بیایند؟ چرا به نظر من همه میتوانند.
رفیعی: اینگونه که شما سخن میگویید یک مشرک چگونه میتواند از جهنم خارج شود؟ شخصی چون ابوجهل چگونه میتواند بازگردد و از جهنم بیرون بیاید؟ آیا شما عقیده دارید که ما در برزخ هم میتوانیم رشد کنیم و عمل انجام دهیم و کار خیر و نیک انجام دهیم و دنیا را جبران کنیم؟
آقامیری: یک فرد مشرک حتی اگر در جهنم دست از شرکش بردارد و بگوید که پشیمان است باز هم میتواند بازگردد
آقامیری: اینکه ما آیه بیاوریم که مشرک به جهنم میرود، باید بگویم کسی که ذرهای گناه دارد هم نمیتواند به بهشت برود زیرا حتی اگر حقالناس را هم از او بردارند باید ابتدا دست از عمل و عقیدهاش بردارد و بازگردد تا بتواند به بهشت برود، حال اگر مشرک هم در قیامت دست از عملش بردارد میتواند از جهنم خارج شود و به بهشت برود. یک فرد مشرک حتی اگر در جهنم دست از شرکش بردارد و بگوید که پشیمان است باز هم میتواند بازگردد. مگر میشود خدا حتی در جهنم به بنده بگوید نه دیگر پشیمانی سودی ندارد و این قبول نیست و شما دیگر فرصتی ندارید.
رفیعی: اینکه خداوند بخشنده است در آن شکی نیست. روزی زنی پیامبر (ص) را صدا زد و در منزل هنگامی که تنور روشن بود به پیامبر (ص) گفت: این فرزندان من را خیلی اذیت میکنند اما هر چقدر با خودم کلنجار میروم هیچگاه نمیتوانم ببینم که آنها در این آتش تنور بیفتند و بسوزند. پیامبر (ص) گریست و گفت: خدا از این مادر هم مهربانتر و بخشندهتر است.
نمیشود بگوییم یک فرد در این عالم هر عملی را که میخواهد انجام بدهد و از کردهاش دست بر ندارد و پشیمان هم نشود و در این حالت بمیرد و در روز قیامت دست از عقیدهاش بردارد و بتواند بازگردد. حتی اگر قرار است چنین سخنی را هم مطرح کنیم بهتر است آن را به عنوان یک احتمال مطرح کنیم نه اینکه قطعی بگوییم که حتی مشرک و کافر هم میتوانند در روز قیامت باز گردند. البته من به هیچ وجه این سخن را قبول ندارم زیرا حرف قرآن نیست
اما این دلیل نمیشود که ما بگوییم یک فرد در این عالم هر عملی را که میخواهد انجام بدهد و از کردهاش دست بر ندارد و پشیمان هم نشود و در این حالت بمیرد و در روز قیامت دست از عقیدهاش بردارد و بتواند بازگردد و حتی اگر قرار است چنین سخنی را هم مطرح کنیم بهتر است آن را به عنوان یک احتمال مطرح کنیم نه اینکه قطعی بگوییم که حتی مشرک و کافر هم میتوانند در روز قیامت باز گردند. من به هیچ وجه این سخن شما را قبول ندارم زیرا حرف قرآن نیست و اگر هم قرار است چنین سخنانی مطرح شود باید آن را به عنوان یک احتمال بیان کرد و در کنار آن احتمالات دیگر را هم بیان کرد، در این صورت است که میتوان سخن گفت. اما شما به گونهای مسائل را مطرح میکنید که انگار قطعی است و هیچ احتمال دیگری وجود ندارد.
آقامیری: روایت داریم که رحمت خداوند به گونهای است که شیطان هم در روز قیامت طمع به رحمت خدا را میکند. بله درست است که انسان باید در این دنیا بکارد و در آخرت برداشت کند اما قیامت هم برای خود قوانین و قواعدی دارد و کار تمام شده نیست.
آقامیری: بشارت خدا به جهنم وعید است پس قطعی نیست
به گزارش فارس، در ادامه پنج دقیقه جلسه برای استراحت تعطیل شد و پس از پایان زمان استراحت سیدحسن آقامیری گفت: ما یک وعده داریم و یک وعید، خلف وعده به هیچ وجه ممکن نیست، اما خلف وعید ممکن است، حال بزرگانی مانند آیتالله بهجت میگویند: عذابهایی که در قرآن آمده وعید است و قطعی نیست، قرآن برای پیشگویی نیامده بلکه برای پیشگیری آمده، به عنوان مثال ما گاهی میخوانیم که خوراک جهنمیان چرک و خون است در حالی که خداوند به همه بندگان در هر حالتی رزق میدهد. چگونه میشود که در جهنم رزق بنده از چرک و خون باشد.
این توضیح دارد: امام علی علیهالسلام پیش از شهادت برای ابن ملجم شیر فرستاد، ابن ملجم از آن شیر فاصله گرفت و گفت: این کثافت است، چگونه آنرا بخورم؟ وقتی معرفت نداشته باشیم بهترین خوراک را هم زهر و چرک و خون میبینیم. این موضوع حتی در همین دنیا هم صدق میکند. در جهنم کافر رزقش را به دلیل ناپاکی قلبش چون چرک و خون میبیند و این نشانه عمل خودش است در حالی که حتی در جهنم هم یک کافر و مشرک رزقش چرک و خون نیست. آنچه بر سر ما میآید به خاطر عمل خودمان است، خداوند ما را عذاب نمیکند بلکه ماه راهی را میرویم که آخرش به عذاب ختم میشود اما در عین حال خدا و اهل بیت (ع) دست در دست هم دادهاند که ما را از این عذاب نجات دهند.
همانطور که در دنیا ابزارهایی برای بازگشت مانند بخشش، رحم و... داریم در آخرت هم ابزارهایی وجود دارد
در دنیا ابزارهایی مانند بخشش، رحم کردن، خدمت کردن، محبت و... داریم که به وسیله آنها میتوانیم بازگردیم و از عذاب نجات پیدا کنیم. به عقیده من در آخرت و در قیامت هم ابزارهایی برای بازگشت وجود دارد و میتوان آنجا هم مورد رحمت قرار گرفت. حرف من موضوع بازگشت است و این بازگشت میتواند هم در این دنیا باشد و هم در آن دنیا.
رفیعی: قرار نیست اینجا من از یک بُعد دفاع کنم و شما از بعدی دیگر. هدف این است که اگر ما یک نکتهای را میگوییم باید ابعاد دیگر آن نکته را هم مطرح کنیم. من میگویم مبنای سخن ما چیست؟ آیا مبنای سخن ما کلام یک شخص یا یک منبری است؟ یا اینکه مبنای سخن ما قرآن است؟
رفیعی: این نوع بیان شما موضوع پیشگیری را زیر سؤال میبرد، زیرا به گونهای مطرح میکنید که شخص هیچ ترسی از گناه ندارد زیرا او میگوید حتماً بخشیده میشود. این نوع سخن گفتن پیشگیرانه نیست و اثر موضوع وعید که خودتان مطرح کردید را میگیرد
دین هم حب دارد و هم بغض، پیامبر (ص) هم «اشداء علی الکفار» است و هم «رحماء بینهم». اینکه شما گفتید قرآن برای پیشگیری است این سخن بسیار خوبی است، اما این نوع بیان شما موضوع پیشگیری را زیر سؤال میبرد، زیرا به گونهای مطرح میکنید که شخص هیچ ترسی از گناه ندارد زیرا او میگوید حتماً بخشیده میشود. این نوع سخن گفتن پیشگیرانه نیست و اثر موضوع وعید که خودتان مطرح کردید را میگیرد. خدا بسیار مهربان است و قطعاً بیشتر مردم به بهشت میروند اما اینکه بگوییم همه بدون هیچ حسابی به بهشت میروند با عدل خدا جور در نمیآید. این همه جنایاتی که در دنیا رخ میدهد، کودکان بسیاری کشته میشوند انسانهای بیگناهی حقشان پایمال میشود، آیا این درست است که آنها بهشت بروند و شخصی که مهربان است و همه زندگیاش را وقف مردم میکند او هم به بهشت برود این کاملاً خلاف عدالت است.
نظرات شما عزیزان: