خوشنویسی و صنعت مدرن
امروزه با پیدایش صنایع و تکنولوژیهای مدرن هنر خوشنویسی در بستر جدیدی قرار گرفته به طوری که از طریق برنامه های نرم افزاری میتوان همه انواع خطوط را بدون نیاز به فعالیت دستی هنرمند انجام داد. اما آیا این ابزارها می تواند جایگزین مناسبی برای این فن شریف باشد؟ وجود این نوع صنایع و تکنولوژیها هیچ گاه نمیتواند جایگزین فعالیت دستی هنرمند شود. خطی که محصول صنایع چاپ است، بی روح ، مرده و فاقد زیبایی های هنری است؛ اما اثر هنری خطاط پویا، زنده و زیبا است. برای اینکه اهمیت اثر مستقیم دست خطاط پی ببریم جریانی از آیت الله علامه حسن زاده نقل میکنیم. راویان و قائلان این جریان همه عرفا ربانی و علمای صمدانی جهان اسلام اند. از این رو بسیار آموزنده است و سبب قوت قلب جامعه خوشنویسان میشود و شاهد بزرگی است برای اینکه بدانیم هیچ گاه صنعت چاپ جای هنر خوشنویسی با دست و قلم نی را پر نمیکند. علامه حسن زاده میفرمایند: علامه طباطبائی به من فرمودند: آیات قرآن را جهت شفا با قلم نی بنویس سپس علامه طباطبائی می فرمایند این دستور را از آیت الله قاضی گرفتهام. علامه طباطبائی نقل میکنند که من تعویذات را با قلم آهنی مینوشتم و تاثیری حاصل نمیشد با آیت الله قاضی در میان نهادم جواب داد که عدم تاثیر از قلم آهنی است. مبنای آهن بر جنگ و جدال است بعد از آن با «نی» نوشتم و از آن فایده های زیادی عایدم شد(همان، ص۵۴۱).«نی» در ادبیات عرفانی دارای رمز و راز و یادآور عالم باطن است و این هیچ گاه جای ابزار و آلات مدرن در خوشنویسی که خالی از رمز و راز است، قابل مقایسه نیست. از این رو علامه حسن زاده معتقد است: خودنویس و خودکار و اقلام آهنی سبب تضعیف آیین راستین خط و خوشنویسی شده است(همان، ص۵۴۹) .
منابع
- اخوان الصفا، رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء، ج۱ ،چ۱،۱۴۱۲
- اسماعیلی، مهدی، آموزش نوین خط تحریری، تهران: فرهنگسرای میر دشتی، ۱۳۹۲
- امیر خانی، غلامحسین، مصاحبه با روزنامه همشهری، تهران،۱۹/۴/۱۳۷۲
- بورکهارت ، تيتوس، هنر مقدس، ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش، ۱۳۶۹
- بوركهارت، تيتوس، روح هنراسلامي، ترجمه سيدحسن نصر، دوره۵، شماره ۵۵ ، ۱۳۴۶
- نهج الفصاحه، ترجمه ابوالقاسم پاينده، اصفهان: خاتم الانبياء، ۱۳۸۵
- موسوی، سید علی، احوال و آثار صائن الدین ترکه اصفهانی، ج۱، تهران، ۱۳۵۷
- حسن زاده آملى، حسن ، هزار و يك كلمه ، چ۳، قم: بوستان كتاب ، ۱۳۸۱
- شیخ اشراق، مجموعه مصنفات شيخ اشراق، تصحيح و مقدمه هانرى كربن و سيد حسين نصر و نجفقلى حبيبى، چ۲، تهران: موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى ، ۱۳۷۵ ه ش
- شیمل، آن ماری، خوشنویسی و فرهنگ اسلامی، ترجمه دکتر اسدالله آزاد آستان، تهران: قدس رضوی ، ۱۳۷۴
- گاور، البرتین، تاریخ خط، مترجم عباس مقبل و کورش صفوی، تهران: نشر مرکز، ج۱، ۱۳۶۷
- محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۳، چ۶، قم: دارالحدیث،۱۳۷۷
- نصر، حسن، هنر و معماری : هنرهای تجسمی، پیام روحانی خوشنویسی دز اسلام ، شماره ۱۹، ۱۳۸۱
- حسيني نجومي، مرتضي، عرفان هنري انسان ، تهران : دانشكده صداو سيماي جمهوري اسلامي ايران، ۱۳۶۶
- آمدی، عبدالواحد، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۳
- علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۱۱۰، تهران: اسلامیه تهران، بی تا
- السيوطي، جلال الدين، الدر المنثور، بی جا، بی تا
- مظلومی، رجبعلی، روزانه اي به باغ بهشت، تهران: جهاد دانشگاهی (دانشگاه هنرهای اسلامی)، ۱۳۶۶
نظرات شما عزیزان: