درس 4: اعجاز قرآن
«21» یَأَیُّهَا النّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَالَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ
ترجمه: ای مردم، پروردگارتان را عبادت کنید، که شما و پیشینیانِ شما را آفریده است، تا اهل تقوا شوید.
در بیست آیه گذشته، خداوند حالات و ویژگی های سه گروه از مردم را بیان نمود: پرهیزگاران، کافران و منافقان. این آیه بدنبال مقایسه افکار و عقاید، و رفتار و گفتار این سه گروه، راه سعادت و نجات را مشخص ساخته و می فرماید:
برای پیوستن به گروه اول و رسیدن به تقوا، تنها یک راه وجود دارد و آن بندگیِ خدایی است که هم شما و هم نیاکانِ شما را آفریده است. فقط او را بندگی کنید تا از بردگیِ دیگران آزاد شوید.
بسیاری از مردم، خداوند را به عنوانِ خالقِ خود قبول دارند، امّا قانونِ زندگی خود و جامعه را از دیگران می گیرند، گویا خداوندی که آنها را آفریده، به حال خود رها ساخته، تا هرگونه که می خواهند عمل کنند.
از این آیه می آموزیم که:
1- دعوت پیامبران عمومی است و اختصاص به گروه خاصی ندارد، لذا در قرآن بارها همه مردم را مخاطب ساخته و می فرماید: «یااَیُّهاالنّاس»
2- یکی از دلایل عبادتِ خداوند، شکرگزاری از نعمت های بی پایان او بر ما و پدران ماست.
3- نعمتِ آفرینش، اولین و بزرگترین نعمتِ خداوند بر ماست.
4- عبادت، وسیله تقوا و پاکدامنی است. اگر عبادتی روحِ تقوا را در ما گسترش ندهد، در حقیقت عبادت نیست.
5- مراقب باشیم آداب و رسومِ نیاکانِ خود را، در برابر دستورات خداوند قرار ندهیم، زیرا آنها نیز مخلوق خدا بوده، و پیروی از آنها نباید مانع اطاعتِ خدا شود.
6- به عباداتِ خود مغرور نشویم، که عُجب و ریا، مانع از رسیدن به تقواست.
«22» الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ فِرَ شاً وَالسَّمَآءَ بِنَآءً وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الَّثمَر تِ رِزْقاً لَّکُمْ فَلَا تَجْعَلُواْ للَّهِ أَنْدَاداً وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ
ترجمه: خداوندی که زمین را برای شما فرشی گسترده، و آسمان را بنایی افراشته قرار داد و از آسمان، آبی فروفرستاد و بدان آب، برای شما، از میوه ها، روزی بیرون آورد، پس برای خداوند همتایی قرار ندهید، با آنکه خودتان می دانید (که آنها، نه شما را آفریده اند و نه به شما روزی می دهند و اینها همه کار خداست).
در این آیه، خداوند به نعمت های متعددی اشاره می کند که هر کدام، سرچشمه نعمت های دیگر است. زمین همچون فرش، بستر زندگی انسان در این کره خاکی است. کوه و دشت، آب و خاک، و معادنِ گوناگون، در عمق زمین و زیر کوه ها، همه و همه محیطی مناسب را برای بقا و حیات انسان فراهم آورده است.
هماهنگی میان زمین و آسمان، نزولِ باران و رویشِ گیاهان را بدنبال داشته، و رزق و غذای انسان را تأمین کرده است. امّا همه اینها به تدبیر الهی و قدرت بی پایان او انجام گرفته است، پس چگونه می توان دیگرانی را که برای زندگی خود محتاج او هستند، شریک او دانست و بجای خدا فرمان آنان را اطاعت کرد؟
از این آیه می آموزیم که:
1- توجه به نعمت های الهی، بهترین راه خداشناسی و بندگی و عبادت خداوند است. لذا این آیه نعمت های الهی به انسان را، بیان می دارد.
2- نظم و هماهنگی میان زمین و آسمان، بهترین دلیل بر وجود خالقی عالم، قادر و یکتاست.
3- از دو عبارتِ «جَعَلَ لَکُم» و «رِزْقاً لَکُم» می فهمیم که خداوند هستی را برای بشر آفریده و منظور نهایی از خلقتِ موجودات دیگر، بهره و استفاده انسان است.
4- خداشناسی و خداپرستی، امری فطری است که وجدان همه مردم به آن شهادت می دهد، لذا آیه می فرماید: «وَ اَنْتُم تَعْلَمون» یعنی خود این مطلب را می دانید.
5- آب و خاک وسیله هستند، رویش گیاهان به دست خداست، لذا می فرماید: «فَاَخْرَجَ» او میوه ها را برای شما پدید آورد.
نظرات شما عزیزان: