اداء فرائض
۱ - معنای واجب
واجب در لغت به معنای لازم و ثابت میباشد[۱]
و فرض و فریضه به معنای اندازه معین و لازم است.[۲]
در اصطلاح نیز هر چیزی که خداوند به آن امر فرموده بهطوری که در بجا آوردنش ثواب و در ترکش وعده عذاب داده باشد آنرا فریضه و واجب گویند.[۳]
۲ - اهمیت انجام واجبات در قرآن
«و کسی که خدا و پیامبرش را اطاعت کند، (در روز رستاخیز) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیقهای خوبی هستند؛[۴]
»
این آیه در بیان مرتبه کامل از اهل ایمان و تقوی است کسانی که در مقام اطاعت پروردگار و پیروی از حکم و فرمان پیامبر اسلام برآیند و در عقیده و خوی پسندیده استقامت داشته و شائبه تخلّف در آنان نباشد در اثر سعی و کوشش به مرتبه کامل از ایمان نائل شده و ملحق به پیامبران خواهند بود.[۵]
«و هر کس اطاعت خدا و رسولش کند، به رستگاری (و پیروزی) عظیمی دست یافته است!؛[۶]
»
این جمله وعدهای است به کسانی که همه اعمال صالح را بجا آورند و از همه گناهان اجتناب کنند، چون فوز عظیم را مترتب بر طاعت خدا و رسول کرده است. مساله اطاعت خدا و رسول، کلام جامعی است که همه احکام سابق از واجبات و محرمات را شامل میشود.[۷]
۳ - اهمیّت انجام واجبات در احادیث
امام صادق (علیهالسّلام) فرمود: خداوند میفرماید هیچ بندهای نمیتواند محبت مرا به خود جلب کند مگر اینکه واجبات مرا دوست داشته باشد و به آن عمل کند.[۸]
روشن است کسی که بخواهد نظر شخص دیگری را به خود جلب کند، میبایست به خواستههای او اهمیّت داده، و همّت خویش را مصروف اجابت خواستههای وی کند. البته در دوستی با دیگر انسانها این خطر نیز وجود دارد که خواستههای آنان در تعارض با خواستههای شخص باشد، اما در دوستی با خالق هستی که هرچه قرار داده در جهت آسایش انسانهاست، این خطرات نیز وجود ندارد و آنچه که او از بندهاش میخواهد، جملگی مورد تایید عقل سلیم میباشد و آسایش دو گیتی را برای انسانی که خواستار جلب محبّت خداست، دربر دارد.
امام علی (علیهالسّلام) میفرماید: بشتابید به سوی عبادتها و سبقت بگیرید به انجام اعمال صالح، پس اگر کوتاهی از سوی شما صورت گیرد، بپرهیزید از اینکه در انجام واجبات کوتاهی کنید.[۹]
در این روایت حضرت علی (علیهالسّلام) واجبات الهی را خط قرمز کوتاهیهای انسان معرّفی میدارد و سخن آن حضرت این است که اگر کوتاهی هم صورت میگیرد نهایتش مستحبات است اما در واجبات دیگر جای هیچ کوتاهی و کمکاری نیست.[۱۰]
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «اعْمل بِفَرائِض اللهِ تَکُن اَتْقَی النّاسِ؛[۱۱]
به آنچه خدا واجب کرده عمل کن تا باتقواترین مردم باشی.»
ابوحمزه ثمالی از امام سجّاد (علیهالسّلام) نقل میکند که فرمود: «مَن ْعمِلَ بمَا افْتَرَضَ الله عَلَیْهِ فَهُو مِنْ خیرِ النّاس؛[۱۲]
هر کس عمل کند به آنچه خدا بر او واجب کرده از بهترینِ مردم است.»
و در حدیث دیگر فرمود: « فَهُو منْ اعْبَدِ النّاس؛[۱۳]
هر کس بجای آورد آنچه را که خدا واجب کرده از عابدترینِ مردم است.»
و در حدیث قدسی از امام صادق (علیهالسّلام) آمده است: «قال اللهُ تبارَکَ و تَعالی ما تَحبَّبَ الیَّ عبْدی بِاحَبَّ ممَّا افْترضْتُ علیِه؛[۱۴]
هیچ عبادتی بهاندازه ادای واجبات، بندهام را نزد من محبوب نمیکند.»
قطب راوندی میگوید روایت شده است که فرشتهای از کعبه ندا در میدهد: هر کس فرایض و واجبات خدا را ترک کند از امان خدا بیرون آمده است.[۱۵]
حضرت علی (علیهالسّلام) فرمود: «وَلا عبادةَ کَاداءِ الْفرائِض؛[۱۶]
هیچ عبادتی مانند ادای فرایض و واجبات نیست.»
و در بعضی از کتابها، حدیث قدسی را با این عبارت آوردهاند: «ما تَقَرَّبَ الیَّ عَبْدی بِشَیْ ءٍ احبَّ الیَّ ممَّا افْترضْتُهُ علیْهِ و انَّهً لیَتَقَرَّبُ الیَّ بِالنّافِلةِ؛[۱۷][۱۸][۱۹]
بنده من تقرّب نجوید به سوی من به چیزی محبوبتر و بهتر از آنچه من بر او واجب کردهام و به وسیله نوافل نیز به من نزدیک میشود.»
نظرات شما عزیزان: