شخصیت قرآنی
حضرت جواد (ع) از امامان أهل بیت (ع) و از مصادیق بارز آیۀ تطهیر (الأحزاب، )33/33 و « فی القُرْبَی»(الشوری، 42/23) ، و« أَهْلَ الّذِکرِ»(النحل، 16/43)و« ذُرّیةً بَعْضُهَا مِنْ بَعض» (آل عمران 3/34) هستند. از آن جایی که حضرت جواد (ع) در بین امامان شیعه اولین امامی است که در کودکی در منصب امامت قرار گرفتند، این امر برای مردمان عصر آن جناب قابل درک نبود. ز یرا فهم عموم انسانها این است که جایگاه جانشینی در مصدر نبوت و امامت و حکومت به افراد بالغ تعلق میگیرد. عموم انسانها در مرتبه عقل سلیم و فهم دین و عصمت از بهره اندکی برخوردارند، اما قرآن کریم در دنبالۀ آیه «إِنَّ اَللّٰهَ اِصْطَفىٰ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْرٰاهِيمَ وَ آلَ عِمْرٰانَ عَلَى اَلْعٰالَمِينَ» میفرماید: « ذُرّیةً بَعْضُهَا مِنْ بَعض» (آل عمران،3/ 33-34)
ذریه در اصل به معنای فرزندان صغیر بوده، و سپس در مطلق اولاد چه صغیر و چه کبیر استعمال شده است و آیۀ فوق بیانگر این است که آنان ذر یهای هستند که در صفات و فضیلت جدای از هم نیستند و همه در آن صفاتی که باعث اصطفی بر عالمیان میشود مشترکند.[20] خداوند متعال برای تمایز و معرفی بندگان برگزیده خود از همان بدو تولد آثار نبوغ و رحمت خاصه خو یش را در آنها ظاهر ساخته است.
قرآن مجید هنگامی که از کودکی پیامبرانی چون یوسف، یحیی و عیسی سخن میگو ید به ارتباط آنها به مبدأ هستی از طریق وحی و افاضاتی که به آنان میگشت نیز اشاره میکند. چنانچه در داستان حضرت یوسف (ع) هنگامی که برادران آن حضرت او را در چاه انداختند میفرماید: فَلَمّٰا ذَهَبُوا بِهِ وَ أَجْمَعُوا أَنْ يَجْعَلُوهُ فِي غَيٰابَتِ اَلْجُبِّ وَ أَوْحَيْنٰا إِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِأَمْرِهِمْ هٰذٰا وَ هُمْ لاٰ يَشْعُرُونَ (یوسف،12/ 15)؛ «پس او را بردند و هم داستان شدند تا او را در نهان خانۀ چاه نهند، و به او وحی کردیم که قطعا [رو زی] آنها را از این کارشان در حالی که نمیدانند خبرخواهی داد.»
شیخ کلینی روایت میکند شخصی به حضرت رضا (ع) گفت: ای سرو رمن! اگر اتفاقی پیش آمد به چه کسی باید مراجعه کرد؟ فرمود: «به پسرم أبوجعفر». کسی که پرسیده بود، سن امام جواد (ع) را برای این موضوع کم میدانست. حضرت رضا (ع) فرمود: «خداوند عیسی بن مریم (ع) را پیامبر و فرستاده خو یش و صاحب شریعت تازهای قرار داد و سن او از سن أبوجعفر (ع) کمتر بود.»[21]
حضرت رضا (ع) به یکی از یاران خود به نام معمر بن خلاد فرمود: «من أبوجعفر را در جای خود نشاندم و جانشین خود قرار دادم، ما خاندانی هستیم که کوچکتران ما مو به مو از بزرگانمان ارث میبرند.»[22]
تجلی آیات قرآنی در سیره عملی امام جواد (ع)
سیره از «سار، یسیر، سیرا» مصدر نوعی است بر وزن «فعلة»؛ سیر؛ یعنی: حرکت کردن و راه رفتن، و سیره؛ یعنی: نوع راه رفتن و حرکت کردن. در معنای سیره نوع، سلوک، منش و خصلتهای اخلاقی، بینش و سبک، متد و نوع معاشرت و آداب و طریقه زندگانی را در برمی گیرد.[23] و همه این معانی را میتوان در معنای عملکرد و سبک و نوع رفتار نیز داشت. سبک زندگی ناظر به مسائلی است که متن زندگی انسان را در دنیا شکل میدهد. گستره سبک زندگی عرصۀ وسیعی از رفتار آدمی با خود و خدا و خلق و سایر مخلوقات را در بر میگیرد. با مطالعه در تار یخ و سیره معصومین (ع) اصول و پایه های اساسی را میتوان به دست آو رد که در سراسر زندگی آنان قابل تغییر نیست، هرچند که بر اساس مصالح و یا مقتضیات زمان تفاوتهایی در سیره و سبک فردی و اجتماعی آنان به ظاهر به چشم میخورد. مانند: عبودیت و توجه به باری تعالی، علم و آ گاهی به علوم و اسرار نهانی، شجاعت و عزت نفس، رفق و مدارا، ساده ز یستی، تواضع، حلم و صبر، کرم و بخشش و سخاوتمندی و سایر کمالات انسانی. از مجموع حالات أهل بیت عصمت و طهارت (ع) که از نظر خلقت و خلق و خوی هم افق نبی مکرم (ص) میباشند میتوان در یافت که آنان نیز مصداق عینی « و إنک لعلی خلق عظیم» (قلم، )68/ 4) هستند و تجسم عینی قرآن و مؤدب به آداب الهی در زندگی فردی و اجتماعی و نیز مصداق روایت: «کان خلقه القرآن» می باشند.
پیشوای نهم را به سبب شدت تقوی «تقی» و به سبب دست بخشنده و گستردگی در جود و کرمش «جواد» میخواندند.
نظرات شما عزیزان: