کاخ عالی قاپو در میدان نقش جهان اصفهان از زیباترین نمونههای معماری دوره صفویان به شمار میآید. عمارت عالی قاپو با معماری برجسته و تزیینات قابلتوجه از هنرمندان سرشناس ایرانی، توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب میکند. از مهمترین بخشهای کاخ عالی قاپو میتوان به سر در ورودی کاخ، تالارهای مجلل، تالار موسیقی در بالاترین طبقه و آثار هنری برجسته در نقاط مختلف عمارت عالی قاپو اشاره کرد. پایههای اصلی این عمارت، بر چوب بنا شدهاند و همین بر جذابیت معماری کاخ عالی قاپو میافزاید.
از جالبتوجهترین جاذبهها در سفر به اصفهان، کاخ عالی قاپو است. برای آشنایی با بنای کاخ و قسمتهای مختلف عمارت عالی قاپو با ما همراه شوید. در این مقاله به معرفی کاخ عالی قاپوی اصفهان و بخشهای مختلف آن میپردازیم.
معرفی بنای عالی قاپو
منبع عکس: fadaktrains.com
کاخ عالی قاپو از زیباترین بناهای تاریخی به جا مانده از دوران حکومت صفویان و از مشهورترین جاهای دیدنی اصفهان است. کاخ یا عمارت عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان اصفهان و مقابل مسجد شیخ لطف الله قرار دارد. در گذشته از عمارت عالی قاپو با نامهای «دولتخانه مبارکه نقش جهان» و «قصر دولتخانه» نیز یاد میکردند. کاخ عالی قاپو ۱۸۰۰ متر مربع مساحت، ۶ طبقه و ۳۸ متر ارتفاع دارد. عالیقاپو تنها بنایی است که نسبت به سایر بناهای پیرامون میدان پیشآمدگی دارد و در زمان خود نمادی از قدرت حکومتی به شمار میرفت و با معماری زیبا بر پایه چوب، از بزرگترین و باشکوهترین بناهای آن دوران محسوب میشد.
سردر ورودی عمارت عالی قاپو در زمان صفویان، دروازه ورود به تمام بناهای سلطنتی در میدان نقش جهان بوده است. شاه عباس اول صفوی، بهمنظور نشان دادن قدرت و شکوه دولت خود، دستور به ساخت عمارت عالی قاپو داد. جلسات مهم حکومتی، استقبال از مهمانان خارجی و مراسم دولتی در این کاخ برگزار میشد؛ همچنین بالکن این عمارت محلی برای اتراق شاه عباس و اطرافیان او در زمان برگزاری مسابقات چوگان و اسبسواری در میدان نقش جهان و تماشای این مسابقات بود.
عمارت عالی قاپو در زمان شاه عباس اول بسیار مورد احترام بود و عبور از در ورودی این بنا برای همگان میسر نبود. در بازدید از میدان نقش جهان اصفهان، این ساختمان ۶ طبقه توجه بسیاری از گردشگران را، از گذشتههای دور تاکنون، جلب میکند.
کاخ عالی قاپو را با عنوان بلندترین کاخ عهد صفوی میشناسند که با پلکانی باریک از طبقه همکف به طبقات بالاتر میرسد. بالا رفتن از این پلهها بهدلیل ارتفاع بلند آنها کمی سخت است؛ اما در پس آن ایوانی زیبا با ستونهای چوبی قرار دارد که ارتفاعش به ۲۰ متر میرسد و تماشای میدان نقش جهان از فراز آن بسیار لذتبخش است. در این ایوان میتوانید مسجد شیخ لطف الله را پیش رویتان، سر در قیصریه را در سمت چپ و مسجد شاه را در سمت راست ببینید. عمارت عالی قاپو از جالبتوجهترین بناهای تاریخی در میدان نقش جهان اصفهان به شمار میرود.
وجه تسمیه
عالیقاپو به دو صورت تلفظ شده است که برای هرکدام وجهتسمیهای گفتهاند. عالی قاپو که بیشتر در محاورات و مکاتبات متداول است، از کلمه عالی و قاپوی ترکی به معنی درگاه تشکیل میشود؛ بهمعنای باب عالی! واژه ترکی «قاپی» پیش از آنکه جای خود را به «باب» و «باب عالی» بدهد، ابتدا بهمعنای کاخ سلطان بود. همان طور که باب عالی در عثمانی معمول بود، بین ایرانیان شیعه نیز چنین بابی وجود داشت که مانند باب عالی عثمانی مورد احترام بود. ازاینرو، کلیه کسانی که میخواستند وارد عالی قاپو شوند باید خم میشدند، آستانه را میبوسیدند و داخل میشدند. طبق روایات تاریخی حتی شاه عباس نیز هنگام ورود به این عمارت از اسب پیاده میشد. علاوه بر این، عالیقاپو محل تحصن مقصران و گناهکاران بود و هر گناهکاری که به عالی قاپو راه مییافت، کسی نمیتوانست او را از آنجا بیرون بیاورد، مگر به امر شاه صفوی!
در مقابل عدهای نوشتهاند، هنگامی که شاه عباس کبیر در نقره را برای بارگاه حضرت امیرالمومنین علیهالسلام به نجف برد و نصب کرد، دری را که پیش از آن در آنجا قرار داشت، برای تبرک به اصفهان آورد و در عالیقاپو نصب کرد. به این ترتیب، آن را علی قاپو یا قاپی نامیدند و از آنجا که منسوب به بارگاه امام علی (ع) بود، مورد احترام شاه و مردم قرار داشت و هر کش پای خود را روی آن میگذاشت، مجازات میشد. کسانی که مورد لطف شاه قرار میگرفتند، با تشریفات خاصی مقابل در قصر میآمدند، آن را میبوسیدند و با صدای بلند، عظمت و قدرت شاه را از خداوند مسئلت میکردند. جالب اینکه حتی تا چند سال پیش، مردم در اطراف آن آش میپختند، نذری میدادند و به زنجیر جلو در مزبور، رشتههایی بهعنوان دخیل میبستند.
نظرات شما عزیزان: