تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
الف- موجبات خوش اخلاقی
بعضی از صفات اخلاقی، ریشه در توراث و تربیت خانوادگی دارند. از نشانه های کرامت نفس و بزرگ منشی، خوش اخلاقی است. حضرت علی علیه السلام فرمود:
«حُسْنُ الْأَخْلاقِ بُرْهانِ کرَمِ الْأَعْراقِ»[3]
نیکخویی نشانه اصیل بودن ریشه است.
با این وصف، کسانی که بداخلاقند و یا از صفات ارزشمند اخلاقی کم بهره اند، می توانند در پرتو سعی و کوشش و با ایجاد و پرورش فضایل اخلاقی به اصلاح رفتار و کردار خود پرداخته، موجبات خوش اخلاقی را فراهم کنند. از این رو، به بیان دو عامل مهم که در زمینه رشد و پرورش خوش اخلاقی مؤثر است، می پردازیم:
1- ایمان
گرچه خوش رفتاری از صفات پسندیده انسانی است، ولی از آنجا که «دین» و «مذهب» در باروری بیشتر صفات اخلاقی، کمک شایانی می کنند و سفارشها و توصیه های زیادی در جهت نیکخویی به متدینان دارند. از این رو، هر کس که از ایمان بیشتر برخوردارباشد، از رفتار نیکو و کرامتهای اخلاقی بیشتری بهره مند است.[4] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«الْخُلْقُ الْحَسَنُ نِصْفُ الدّینِ»[5]
اخلاق نیک، نصف دین ا ست.
در سخنی دیگر، اسلام و مسلمانی را در خوش اخلاقی معرفی کرده می فرماید:
«الْاسْلامُ حُسْنُ الْخُلْقِ»[6]
دین اسلام، خوش اخلاقی است.
در زندگی خانوادگی خوش اخلاقی همسران با یکدیگر تا حدّ زیادی از ایمان و باور قلبی آنان سرچشمه می گیرد. انسانی که به خاطر توصیه های دینی باور دارد که بداخلاقی با همسر و فرزندان موجب عذاب الهی و از آن جمله فشار قبر است، بطور قطع در برخورد و روش اخلاقی خود دقّت خواهد کرد تا خشنودی خدا را به دست آورد و برخلاف رضای حق قدمی بر ندارد و جز نیکخویی و گشاده رویی از او مشاهده نشود.
در روایتی آمده است که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خبر دادند که فلان شخص زن خوبی است، روزها روزه دارد و شبها عبادت می کند، ولی بداخلاق است و با زبانش همسایگان را آزار می دهد. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
«لا خَیرَ فیها، هِی مِنْ اهْلِ النَّارِ»[7]
هیچ خیر و خوبی در او نیست، وی اهل دوزخ است.
برای روشن شدن تأثیر بداخلاقی در گرفتار شدن انسان به عذاب الهی، تأمّل در ماجرای دفن «سعد بن معاذ» سودمند است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مراسم تدفین سعد بن معاذ که مجاهد و یار با وفای آن حضرت بود، از او تجلیل کرد و احترام زیادی برایش قائل شد. مادر سعد وقتی رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله را مشاهده کرد، گفت: پسرم! بهشت بر تو گوارا باد. رسول خدا (ص) فرمود: وای مادر سعد! این گونه قضاوت مکن، زیرا سعد اکنون گرفتار فشار قبر است. یاران پیامبر (ص) باتعجّب پرسیدند: با این همه احترام و تجلیل شما، چرا او دچار فشار قبر است؟ حضرت فرمود:
«انَّهُ کانَ فی خُلْقِهِ مَعَ اهْلِهِ سُوءً»[8]
او در رفتار با خانواده اش مختصر تندی داشته است.
2- تمرین
تمرین یکی از عوامل رشد و پرورش صفات اخلاقی است. برای انجام رفتار و کردار پسندیده، باید تمرین کرد تا به آن عادت نمود. حضرت امیر علیه السلام فرمود:
«عَوِّدْ نَفْسَک فِعْلَ الْمَکارِمِ»[9]
نفست را به انجام اعمال پسندیده عادت ده.
تمرین و تکرار نسبت به یک خصلت زیبا یا زشت، آن را به صورت عادت یا طبیعت دوّم انسان در می آورد. حضرت علی علیه السلام فرمود:
«الْعادَةُ طَبْعٌ ثانٍ»[10]
عادت، طبیعت دوم است.
وقتی چیزی به صورت عادت درآمد، بتدریج اعضا و جوارح انسان را کنترل کرده، بر وجود او مسلّط می شود؛ به فرموده امیر مؤمنان (علیه السلام):
«لِلْعادَةِ عَلی کلِّ انْسانٍ سُلْطانٌ»[11]
عادت بر هر انسانی حکومت می کند.
در هر ازدواجی، زن و شوهر به محیطی قدم می گذارند که زندگی در آن برای آنان تازگی دارد. از این رو، بر آنان لازم است در رفتارشان با یکدیگر به فضایل اخلاقی و آداب متناسب با زندگی خانوادگی توجّه داشته باشند و با تمرین برای ایجاد و کسب ارزشهای اخلاقی بکوشند تا کم کم به صورت ملکه درآید، بگونه ای که بدون هیچ زحمتی و براحتی با همسر و فرزندان خویش، رفتار نیک داشته باشد. همان حضرت فرمود:
«کفی بِفِعْلِ الْخَیرِ حُسْنَ عادَةٍ»[12]
عادت نیکو برای انجام عمل نیک، کفایت می کند.
نظرات شما عزیزان:
