کمال دین در جمال ولایت / عید غدیر - 3
اوصاف غدیر در خطبه حضرت علی علیه السلام
حضرت علی علیه السلام در یکی از خطبه های شورآفرین و راه آموز خود که در روز جمعه ای هم زمان با روز غدیر ایراد کرده اند، برخی از اوصاف این روز را این چنین برشمرده اند: روز آشکار شدن آن چه در سینه ها پنهان بود و آن کارهایی که از دیده ها نهان؛ روز افشای رازی که در نهان نگه داشته می شد؛ روزی که خداوند به وسیله آن، دین را کامل ساخت؛ روز دلیل استوار؛ روز بیان بنیادهای پایدار ایمان؛ روز روشن گری پیمان ها از دورویی ها و انکارهای آگاهانه؛ روز ارائه دلیل درباره راهنمایان؛ روزی که نردبان تکامل برافراشته شد؛ روز جدایی حق و باطل (روز داوری)؛ روز آزمایش بندگان؛ روز فرشتگان والا؛ روزی که حجت ها آشکار گشت.
اوصاف غدیر در روایات
در فرهنگ شکوه مند شیعه، از عید غدیر، با عظمت و مجد ویژه ای سخن به میان آمده و از آن با القاب و اوصافی ممتاز نام برده شده است. برخی از این توصیف ها عبارتند: روز آسایش مؤمنان؛ روز بسیار درود فرستادن بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله ؛ روز اجتماع گواه گرفته شده؛ روز افطاری دادن به روزه داران؛ روزی که خداند به وسیله آن، اسلام را استوار ساخت و نشان درخشان دین را آشکار کرد؛ روز بخشش و ارمغان؛ روز روزه داشتن و نماز خواندن و پیوند با برادران دینی؛ روز عید اهل بیت محمد صلی الله علیه و آله ؛ روز شادمانی وسرور؛ بزرگ ترین عید خداوند؛ روزی که در میان عیدها بسان ماه در بین ستاره هاست؛ روز زدودن اندوه ها و غصه ها؛ و روزی که دعا در آن مستجاب می گردد.
آشنای همه پیامبران
غدیر، اگرچه در تقویم تاریخ، در روز هجدهم ذی الحجه سال دهم هجری ورق خورد، ولی با پژوهش درروایات امامان معصوم علیهم السلام ، به دست می آید که این عید بزرگ، آشنای همه پیامبران پیشین و روزی گران قدر در مکتب انبیا و اوصیای الهی بوده است؛ چرا که تلاش ها و مرارت های همه پیامبران، در روز غدیر به فرجام رسید. در آن روز، نخل بلند رسالت میوه داد و میراث همه انبیا از گزند مرگ و تباهی حفظ گشت. از این روست که همه پیامبران، آن را شناختند، حرمتش را ارج نهادند و آن را عید گرفتند. در روایت آمده است که: «خداوند متعال هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر این که این روز را عیدگرفت ومقام و عظمت آن را به او شناساند».
هم زمانی غدیر با رویدادهای مهم در تاریخ بشر
از نکته های شگفت انگیز واقعه غدیر ـ که اعجاب بسیاری از محققان و پژوهش گران تاریخ را برانگیخته ـ هم زمانی غدیر با بسیاری از رخ دادهای مهم و سرنوشت ساز در تاریخ بشر است. از بررسی روایات، برمی آید که در روز غدیر، این روی دادهای بزرگ در تاریخ انبیا رخ داده است: در چنین روزی بود که خداوند متعال، توبه حضرت آدم علیه السلام را پذیرفت. در این روز، خداوند، حضرت ابراهیم علیه السلام را از آتش نجات داد. در این روز، حضرت سلیمان پیامبر صلی الله علیه و آله از مردم، بر جانشینی «آصف بن برخیا» گواه گرفت. در مثل چنین روزی بود که حضرت موسی علیه السلام بر جادوگران پیروزی یافت. در چنین تاریخی بود که حضرت موسی علیه السلام هارون را وصیّ خویش کرد. در این روز، حضرت عیسی علیه السلام اعلان کرد که «شمعون الصفا» جانشین من است و در چنین روزی بود که کشتی نوح علیه السلام پس از فرو نشستن طوفان، بر کوه جُودی (آرارات) قرار گرفت.
هم زمانی غدیر با نوروز
از نکته های شگفتِ تاریخ غدیر، آن است که روز هیجدهم ذی الحجه سال دهم هجرت ـ که روز گماشتن امیرمؤمنان علی علیه السلام به امامت بود ـ با نوروز (روز نخست فروردین) یکی گشت و عید باستانی عَجَم، با عید غدیر پیوند یافت. این سخن، از امام صادق علیه السلام رسیده است که: «بی شک، نوروز، همان روزی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای امیرمؤمنان علیه السلام در غدیر خم پیمان گرفت، آن گاه مسلمانان، به ولایت او اعتراف کردند. خوشا به حال آنان که بر آن ولایت پایدار ماندند و وای برآنان که پیمان شکستند». گفتنی است که پژوهش های دانشمندان، در شناخت هم زمانی رخ دادهای شمسی با روی دادهای قمری، این سخن را تأیید می کنند. بدین روی، اهتمام عظیم ایرانیان به نوروز، می تواند یک انگیزه بزرگ مذهبی نیز داشته باشد.
آداب و سنن ویژه عید غدیر
یکی از نشانه های عظمت بی کران عید غدیر، اعمال، آداب و سنت هایی است که رعایت آن ها در شب عید غدیر، روز و شام گاه آن، مورد سفارش های مکرر قرار گرفته و پاداش هایی بسیار برای آن آمده است. برخی از این اعمال و آداب عبارتند:
دعا و نمازِ شب عید غدیر
شب عید غدیر، از شب های بسیار با فضیلت سال است و اعمالی ویژه دارد. سید بن طاووس ـ که از بزرگ ترین علمای شیعه است ـ در کتاب گران قدر اقبال، برای شب عید غدیر، نمازی را با آدابی خاص آورده است. هم چنین برای این شب، دعایی وارد شده که خواندنش پاداشی بسیار دارد. در بخش هایی از این دعا می خوانیم: «پروردگارا! ما را آن گونه قرار ده که برای ولیّ تو (امیرمؤمنان علیه السلام ) با هر کسی که با او عَلَم دشمنی برافرازد، دشمن باشیم و هر که او را دوست دارد، دوست بداریم و با این شیوه، ما اطاعت و فرمان برداری تو را آرزومندیم ای مهربان ترین مهربانان. خدایا! عذاب و خشمت را بر کسی قرار ده که با ولیّ تو بستیزد، امامت او را آگاهانه نپذیرد [و] سرپرستی، ولایت و سبقت او را گردن ننهد».
روزه گرفتن
روزه عید غدیر، از مستحباتی است که بر آن تأکید بسیار شده و پاداش های عظیم و گسترده ای برای آن بیان گردیده است. امیرمؤمنان علی علیه السلام در خطبه ای که در روز عید غدیر ایراد کردند، فرمودند: «روزه عید غدیر از مستحباتی است که خداوند بدان فرا خوانده است». امام صادق علیه السلام نیز فرموده اند: «بر شما لازم است که در روز عید غدیر، برای سپاس گزاری از خداوند و ستودن او، روزه بگیرید». آن حضرت در پاسخ شخصی که از ایشان پرسید: چه کاری شایسته روز غدیر است و چه عملی در آن استحباب دارد؟ روزه رایکی از اعمال این روز برشمردْ و در حدیث دیگری فرمودند: «من دوست دارم شما آن روز را روزه بگیرید». گفتنی است که در بیش تر روایات، این روزه، روزه شکر و سپاس نامیده شده است. سپاس از پروردگار متعال در برابر نعمت گران سنگ ولایت، وصایت و امامت.
افطاری و اطعام
از سنت هایی که به انجام دادن آن در روز عید غدیر سفارش شده، افطاری دادن به روزه داران است. افزون بر این، در این روز بر اطعام و پذیرایی مؤمنان نیز تأکید بسیار شده است. «اطعام» به معنای طعام و خوراک دادن، معنایی گسترده تر از افطاری دادن را شامل می شود؛ چرا که افطاری، تنها روزه دراان را فرا می گیرد، ولی اطعام، پذیرایی و تغذیه است؛ چه مردمانِ روزه دار باشند و چه نباشند. امام صادق علیه السلام یکی از وظایف عید غدیر را اطعام برادران دینی برشمرده اند. امام رضا علیه السلام نیز پاداش فردی که مؤمنی را در روز عید غدیر تغذیه می کند، هم سان کسی می دانند که پیامبران و صدّیقان راطعام داده باشد.
منبع: گلبرگ - بهمن ۱۳۸۲، شماره ۴۷ - کمال دین در جمال ولایت / عید غدیر
نظرات شما عزیزان: