فضیلت سوره
سوره مبارکه بقره در سخنان رسول اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت با اوصافى ستوده شده که حاکى از جایگاه بلند این سوره است. همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: ۷ سوره طولانى قرآن به جاى تورات به من عطا شده است،[۱۰۶] چنان که «مِئین» به جاى انجیل و «مثانى» به جاى زبور به من عطا شده و با دریافت «مُفَّصلات» (که تقریباً ۶۷ سوره است) بر دیگران برترى یافتم.[۱۰۷]
در پاسخ پرسش از برترین سوره قرآن، از سوره بقره نام بردهاند.[۱۰۸] سفارش مؤکد اهلبیت درباره فضیلت یادگیرى این سوره نیز نشان دیگرى از عظمت آن است. امام صادق علیهالسلام فرمودند: سوره بقره و سوره آل عمران در روز قیامت مانند دو قطعه ابر بر سر قارى خود سایه مىافکنند.[۱۰۹]
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس یک روز، سوره بقره را در خانه خود قرائت کند، سه روز آن خانه از گزند اهریمن مصون است؛ همچنین اگر یک شب آن را در خانه خود تلاوت کند، سه شب آن خانه از آسیب شیطان محفوظ است و شیطان به آنجا درنمىآید.[۱۱۰]
در برخى روایات آمده است که تهىترین خانهها از خیر، خانهاى است که در آن سوره بقره تلاوت نشود.[۱۱۱] در برخى روایات به تلاوت آیات خاصى از این سوره مانند ۴ آیه نخست، آیة الکرسى و سه آیه پایانى آن ترغیب شده است.[۱۱۲]
در جوامع روایى، احادیث فراوانى درباره تأثیر تلاوت سوره بقره و نیز خصوص آیةالکرسى در درمان بیماریهاى جسمى، فقرزدایى و تأمین نیازهاى دنیوى نقل شده است؛[۱۱۳] اما باید توجه داشت که تبیین این گونه فواید و آثار در روایات معصومان علیهمالسلام براى مؤمنان متوسط است و این گونه احادیث هرگز در صدد حصر رسالت اصلى و اساسى قرآن نیست.[۱۱۴]
پانویس
اسباب النزول، ص ۱۳؛ المکى والمدنى فى القرآن، ج ۱، ص ۳۷۳ـ۳۷۶.
ر.ک: المکى والمدنى فى القرآن، ج ۱، ص ۳۷۳ـ۳۷۶.
جمال القراء، ج ۱، ص ۱۳۸؛ البیان فى عد آى القرآن، ص ۱۳۳؛ البرهان، ج ۱، ص۲۸۱.
سیرة الرسول، ج ۲، ص ۱۵.
ر.ک: مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۱۳؛ التحریر والتنویر، ج ۱، ص ۲۰۲؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۷.
مفاتیحالاسرار، ج ۱، ص ۱۳۱؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۰؛ التحریر والتنویر، ج ۱، ص ۲۰۲.
بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۹۹؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۰؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۷.
الفهرست، ج ۱، ص ۳۸؛ تاریخ یعقوبى، ج ۲، ص ۱۱۳؛ تاریخ القرآن، ص ۱۳۹.
تفسیر قرطبى، ج ۱، ص ۱۰۷؛ اللباب، ج ۱، ص ۲۵۰.
الاتقان، ج ۱، ص ۲۰؛ المیزان، ج ۱، ص ۵۲؛ البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۱۹۴.
الاتقان، ج ۱، ص ۱۸؛ التحریر والتنویر، ج ۱، ص ۲۰۱.
ر.ک: المیزان، ۱۹، ص ۲۸۸؛ تسنیم، ج ۲، ص ۳۹.
تسنیم، ج ۲، ص ۳۹.
المیزان، ج ۲، ص ۷۵؛ تسنیم، ج ۲، ص ۴۰.
المیزان، ج ۲، ص ۴۰۸؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۶۸ـ۶۷۶؛ تسنیم، ج ۲، ص ۴۰.
فى ظلال القرآن، ج ۱، ص ۲۷.
التحریر والتنویر، ج ۱، ص ۲۰۲؛ المیزان، ج ۲، ص ۴۲۴؛ مجمعالبیان، ج ۲، ص ۶۷۶ـ۶۷۷؛ الدرالمنثور، ج ۱، ص ۴۶.
تسنیم، ج ۲، ص ۴۱.
المعجم الاحصائى، ج ۱، ص ۳۱۰.
مجمع البیان، ج ۱، ص ۷۷.
همان، ص ۱۱۱؛ بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۱۳۳.
مفردات، ص ۵۴، «بقر».
معانى الاخبار، ص ۵۱.
لسان العرب، ج ۶، ص ۳۹۴، «سنم».
مجمع البیان، ج ۱، ص ۱۱۱؛ روض الجنان، ج ۱، ص ۹۱.
الدرالمنثور، ج ۱، ص ۵۰.
تفسیر قرطبى، ج ۱، ص ۱۰۷؛ روضالجنان، ج ۱، ص ۹۲.
لغتنامه، ج ۱۰، ص ۱۵۱۳۱.
کشف الاسرار، ج ۱، ص ۳۹؛ التحریر والتنویر، ج ۱، ص ۲۰۱.
الکشاف، ج ۱، ص ۳۰۳؛ روض الجنان، ج ۱، ص ۹۳.
بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۱۳۴.
همان؛ جوامع الجامع، ج ۱، ص ۱۶۹؛ تسنیم، ج ۲، ص ۲۹.
تفسیر بقاعى، ج ۱، ص ۲۴.
بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۱۳۵؛ ر.ک: التمهید، ج ۲، ص ۳۱۸.
اثباتالآیات، ص ۵۰ـ۸۷؛ البیان، ص ۲۸۷ـ۳۰۸؛ نظرات فى القرآن، ص ۲۳۰.
التمهید، ج ۲، ص ۳۱۸ـ۳۲۸.
همان، ص ۳۲۶.
مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۰۲؛ نمونه، ج ۲، ص ۲۱۱.
تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۱۲۹؛ جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۷۸۵ـ۸۸۸.
تفسیر شبر، ص ۴۷؛ مجمعالبیان، ج ۲، ص ۶۰۲.
التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۱۶۹؛ التبیان، ج ۲، ص ۲۷۸.
مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۰۲؛ المیزان، ج ۲، ص ۲۴۷.
علوم قرآنى، ص ۱۹۳.
دائرة المعارف قرآن، ج ۱، ص ۳۶۵ـ۴۰۷، ۴۱۸ـ۴۲۸.
دائرة المعارف قرآن، ج ۱، ص ۴۲۶.
نورالثقلین، ج ۱، ص ۲۶.
الدرالمنثور، ج ۲، ص ۸.
البرهان، ج ۱، ص ۵۲۷.
تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۱۳۶.
بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۳.
تسنیم، ج ۲، ص ۴۵ـ۶۲.
همان، ص ۵۵.
المیزان، ج ۱، ص ۱۵۱.
همان، ص ۴۳؛ نمونه، ج ۱، ص ۵۸ و...؛ فى ظلال القرآن، ج ۱، ص ۲۷.
اهداف کل سوره، ج ۱، ص ۲۰.
تفسیر بقاعى، ج ۱، ص ۲۴.
المیزان، ج ۱، ص ۴۳.
المیزان، ج ۱، ص ۴۳.
همان، ص ۵۲.
احسنالحدیث، ج ۱، ص ۵۱؛ التبیان، ج ۱، ص ۶۷.
تفسیر المنار، ج ۱، ص ۱۹۱ـ۱۹۳.
مجمعالبیان، ج ۱، ص ۱۵۷؛ التفسیر الکبیر، ج ۲، ص ۱۱۸؛ المیزان، ج ۱، ص ۵۸.
مجمعالبیان، ج ۱، ص ۱۵۷؛ التفسیر الکبیر، ج ۲، ص ۱۱۸؛ المیزان، ج ۱، ص ۵۸.
المیزان، ج ۱، ص ۵۸.
التبیان، ج ۱، ص ۱۰۲؛ تفسیر صدرالمتالهین، ج ۲، ص ۱۳۶ـ۱۳۷؛ المنیر، ج ۱، ص ۱۰۱.
المیزان، ج ۱، ص ۱۱۱ـ۱۱۳.
نمونه، ۱، ص ۱۸۹؛ تفسیر روشن، ج ۱، ص ۱۶۸.
الکاشف، ج ۱، ص ۶۸.
احسن الحدیث، ج ۱، ص ۹۲؛ پرتوى از قرآن، ج ۱، ص ۱۱۸.
اطیب البیان، ج ۱، ص ۵۰۵؛ بیان السعاده، ج ۱، ص ۶۲۱؛ تفسیر روشن، ج ۱، ص ۱۶۸.
تفسیر صفى، ص ۱۹.
المیزان، ج ۱، ص ۱۱۶.
اطیب البیان، ج ۱، ص ۵۰۵.
آلاءالرحمن، ج ۱، ص ۸۴.
الفرقان، ج ۱، ص ۲۸۹.
جوامع الجامع، ج ۱ ص ۵۳.
المیزان، ج ۱، ص ۱۹۸.
نمونه، ج ۱، ص ۳۴۵.
مجمع البیان، ج ۱، ص ۳۱۰ـ۳۱۱.
مجمع البیان، ج ۱، ص ۳۲۵ـ۳۲۶.
همان، ص ۳۴۷.
همان، ص ۳۵۱ـ۳۵۲.
المیزان، ج ۱، ص ۲۶۳.
مجمع البیان، ج ۲، ص ۴۱۲.
المیزان، ج ۱، ص ۳۴۳.
المیزان، ج ۱، ص ۴۲۹؛ الکاشف، ج ۱، ص ۱۷۸.
تسنیم، ج ۲، ص ۵۸.
تسنیم، ج ۲، ص ۵۸.
مجمعالبیان، ج ۲، ص ۵۱۸؛ المیزان، ج ۲، ص ۷۵؛ تسنیم، ج ۲، ص ۴۰.
الکشاف، ج ۱، ص ۲۴۵؛ مجمعالبیان، ج ۲، ص ۵۲۷؛ نمونه، ج ۲، ص ۵۶.
مجمع البیان، ج ۲، ص ۵۲۷ـ۵۲۸؛ روح المعانى، مج ۲، ج ۲، ص ۱۳۴؛ آلاء الرحمن، ج ۱، ص ۳۴۰.
الکشاف، ج ۱، ص ۲۴۶؛ مجمعالبیان، ج ۲، ص ۵۲۹؛ روح المعانى، مج ۲، ج ۲، ص ۱۳۵.
مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۰۵.
الکاشف، ج ۱، ص ۳۹۱، ۴۱۰.
المیزان، ج ۲، ص ۳۴۸.
الفرقان، ج ۳ـ۲؛ ص ۱۹۳.
الکشاف، ج ۱، ص ۳۰۲.
الفرقان، ج ۴، ص ۱۹۳.
تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۱۴۱.
المیزان، ج ۲ ص ۴۰۹.
المیزان، ج ۲ ص ۴۰۹.
همان، ج ۲، ص ۴۰۸.
التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۱۱۵.
مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۸۱؛ الاتقان، ج ۱، ص ۳۵۷.
نمونه، ج ۲، ص ۳۸۲.
تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۲۵؛ البرهان، ج ۱، ص ۱۲۱.
البرهان، ج ۱، ص ۱۲۱.
نورالثقلین، ج ۱، ص ۲۶.
ثواب الاعمال، ص ۲۲۰؛ زادالمسیر، ج ۱، ص ۱۹؛ بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۵.
مجمع البیان، ج ۱، ص ۱۱۱.
روض الجنان، ج ۱، ص ۳۷.
بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۵؛ نورالثقلین، ج ۱، ص ۲۶.
بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۲ به بعد.
تسنیم، ج ۲، ص ۳۵.
منابع
محمد خامهگر، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۵، صفحه ۵۹۸-۶۱۲.
سایت الکتاب.
نظرات شما عزیزان: