ماهیت و مؤلفههای اخلاق عرفانی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
- محمد جواد رودگر
دانشیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
چکیده
اخلاق عرفانی، اخلاقی است که با رویکردی سلوکی - عرفانی شکل و شاکله یافته و در طول قرون متمادی به وسیله عارفان تحقق پیدا کرده و ترویج شده است. اخلاق عرفانی بر سیر و سلوک و کشف و شهود ابتنا یافته که اخلاق قبل از وصول، حین وصول و بعد از وصول را با مراتب وجودی از تخلیه تا فنای شهودی دربرمیگیرد. این اخلاقی است که به مقیاس گستردهای از کتاب و سنت بهره جسته است. پرسش اصلی نوشتار حاضر عبارت است از اینکه: ماهیت و مؤلفههای اخلاق عرفانی چیست؟ فرضیهای که درصدد اثبات آن برآمدیم این است که: اخلاق عرفانی دارای ماهیتی سلوکی - شهودی است که بر اساس منظومه و مدلی برساخته از مبانی هستیشناختی، روششناختی، انسانشناختی و غایتشناختی کاملاً عرفانی تحققپذیر میباشد. اخلاق عرفانی، اخلاقی است که از هندسه معرفتی - معنویتی باطنی برخوردار بوده و دارای مؤلفههایی چون توحیدی، حبی، شدن و شهود، اجتماعی - سیاسی بودن است. آنچه مکتوب پیش رو با روش نقلی - عقلی و عرفانی (روش ترکیبی) عهدهدار آن است، پاسخ به پرسش یادشده در قالب مقدمه و آنگاه تبیین ماهیت و مؤلفههای برشمردهشده میباشد.