6- چرا در قرآن از بهشت، تعبیر به «جنّت» میشود؟
تمام کلماتی که در قرآن درباره لفظ بهشت آمده است: مانند «جنّات»، «جنّتان»، «جنّه» همگی از ماده «جَن» گرفته است که به معنی پوشانیدن است. راغب در مفردات میگوید «جن» به معنی پوشانیدن چیزی از حسّ است، و در «مقاییس اللغّه» آمده است، بهشت را از این جهت، جنّت میگویند که از اهل ایمان مستور است و به همین دلیل است که به بچه ای که در شکم مادر است جنین میگویند چرا که از نظرها پوشیده است.
7- وسعت بهشت چقدر است؟
طبق آیه 133 آل عمران وسعت بهشت به اندازه آسمانها و زمین است؛ و با توجه به محاط بودن عالم دنیا بر دوزخ و دوزخ بر بهشت، این آیه به خوبی متصور میشود. البته لازم به ذکر است، اینکه قرآن وسعت بهشت را به اندازه آسمان و زمین میشناسد به خاطر آن است که انسان چیزی وسیعتر از آسمان و زمین نمیشناسد تا مقیاس سنجش قرار دهد لذا قرآن برای اینکه عظمت بهشت را ترسیم کند آن را اینگونه تشبیه کرده است.
8- آیا بهشت در دارد؟
بلی به استناد آیات زیادی از قرآن کریم بهشت دارای در است، از جمله آیات: «حتّی اذا جاؤُها وفُتحت ابوابها و قال لهم خزنتُها سلامٌ علیکم» (6) هنگامی که مؤمنین به بهشت میرسند درهای بهشت گشوده میشود و نگهبانان به آنها میگویند، سلام برشما! و درجایی دیگر آمده است: «و جنّاتُ عَدنٍ مَفتَّحَهً لهمُ الابواب» (7) باغهای جاودان بهشتی که درهایش به روی آنان گشوده است؛ و همچنین «والملائکه یدخلون علیهم من کلّ باب سلام علیکم به ما صبرتم» (8).
9- منظور از درهای بهشت چیست؟
مدخلها و درهای بهشت با توجه به اعمال و کارهایی است که سبب ورود به بهشت میشوند و در روایات و اخبار آمده است: که بهشت درهایی به نامهای مختلف دارد از جمله دری دارد که به عنوان «باب المجاهدین» نامیده میشود و مجاهدان مسلح به همان سلاحی که با آن جهاد کردند از آن در وارد میشوند و فرشتگان به آنها خوش آمد میگویند (9). «و الملائکه یدخلون، علیهم من کلّ بابٍ سلامٌ علیکم به ما صبرتم»، فرشتگان از هر دری بر آنان وارد میگردند و به آنها به خاطر صبر و استقامتشان سلام میدهند (10) و در نهج البلاغه نیز همین روایت به مضمون دیگری آمده است که میفرماید: «انّ الجهاد باب من ابواب الجنّه فَتَحهُ الله لِخاصَّه اولیائه» (11).
جهاد دری از درهای بهشت است که خدا آن را به بندگان خاصّش گشوده است؛ و درحدیث دیگری از پیامبر اکرم آمده است: «اِنّ للجنّه باباً یُدعی الرَّیان لا یَدخله اِلّا الصّائمون» (12) : بهشت دری دارد که سیراب نامیده میشود و از آن در فقط روزه داران وارد میشوند و هم چنین در احادیث دیگری اشاره به «باب الصبر»، «باب الشّکر»، «باب البلاء» شده است.
10- بهشت چند در دارد و وسعت هر در چقدر است؟
طبق روایتی از امام محمد باقر (ع) بهشت 8 در دارد. «واعلموا اَنّ للجنّه ثمانیه ابواب عرض کلّ باب منها مسیره اربعین سنه». بدانید که بهشت 8 در دارد و عرض هر دری از آنها به اندازه چهل سال راه است (13).
11- منظور از این روایت که میفرماید، «اِنّ علیّاً باب من ابواب الجنّه» (14) چیست؟
در بعضی از احادیث آمده است که درهای بهشت مردان بزرگ الهی هستند از جمله روایت فوق که از امام کاظم (ع) است و ایشان حضرت علی (ع) را دری از درهای بهشت میداند؛ و اشاره به این است که هرکس خلق و خو و ایمان و عمل خویش را به آن حضرت تأسی کند و در مسیر او گام بردارد وارد بهشت میشود.
12- چرا تعداد درهای بهشت بیشتر از جهنم است؟
طبق آیه صریح قرآن جهنم دارای 7 درب است. «سبعه ابواب لکل باب منهم جزء مقسوم» برای جهنم 7 درب است و برای هر درب گروهی معین شده است (15)؛ و درهای بهشت 8 تا میباشد از این بیشتر بودن درهای بهشت روشن میگردد که طرق وصول به سعادت و بهشت جاویدان، از طرق وصول به جهنم بیشتر است و رحمت خداوند بر غضب او پیشی میگیرد.
13- کتیبه های سر درهای بهشت چیست؟
کتیبهها در هر ساختمان معمولاً بیانگر محتوی و هدف واقعی آن ساختمان است. از روایات فراوانی استفاده میشود که درهای بهشت هم دارای کتیبه های قابل توجهی است، از جمله در حدیثی از «جابر بن عبدالله» از پیامبر اکرم (ص) نقل میکند که ایشان میفرمایند: «مکتوب علی باب الجنّه لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی اَخُو رسول الله» (16)، بر در بهشت نوشته شده است که معبودی جز الله نیست و محمد رسول خدا و علی برادر رسول الله است. در حدیث دیگری از امام صادق (ع) میخوانیم: «علی باب الجنّه مکتوب: الصّدقه به عشره والقرض بثمانیه عشر» (17) بر در بهشت نوشته شده است بخشش در راه خدا ده برابر پاداش دارد و وام دادن هیجده برابر؛ و بالاخره در حدیث مفصلی که شرح معراج پیامبر (18) است آمده است، که پیامبر فرمود: بهشت هشت در داشت و بر هر دری چهار کلمه نوشته شده بود که از تمام دنیا و آن چه در دنیاست برای کسی که بداند و عمل کند بهتر است و قبل از ذکر چهار کلمه بر سر هر در جمله «لا اله الا الله، محمد رسول الله (ص)، علی ولی الله (ع) » آمده است؛ و میفرماید:
بر در اول نوشته شده: اسباب زندگی صحیح: قناعت، حق شناسی، ترک کینه توزی و همنشینی با اهل خیر است.
بر در دوم نوشته شده: اسباب سرور آخرت چهار چیز است: دست کشیدن بر سر یتیمان، محبت نسبت به مستمندان و بیوه زنان، کوشش در حوائج مؤمنان و تفقد از فقرا و مساکین.
بر در سوم نوشته شده: اسباب سلامت در دنیا چهار چیز است:کم گفتن، کم خوابیدن، کم راه رفتن و کم خوردن.
بر در چهارم نوشته شده: کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد باید: مهمان را احترام، همسایگان را گرامی و پدر و مادر را محترم شمرد و سخن نیک بگوید یا خاموش شود.
بر در پنجم نوشته شده: هر کس میخواهد به او ستم نشود، ستم نکند، هر کس میخواهد به او دشنام ندهند، دشنام ندهد، هر کس میخواهد خوار نگردد، دیگران را خوار نکند و هر کس میخواهد در دنیا و آخرت به دستگیره محکمی چنگ زند بگوید: «لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله».
بر در ششم نوشته شده: هر کس میخواهد قبر او گشاده باشد بنای مسجد کند، هر کس میخواهد جسدش سالم باشد و پوسیده نشود مساجد را نظافت کند و هر کس میخواهد طعمه حشرات زیر زمین نشود در مسجد بماند و هرکس میخواهد جایگاه خویش را در بهشت ببیند، مساجد را فرش کند.
بر در هفتم نوشته شده: نورانیت قلب در چهار چیز است: عیادت بیماران، تشییع جنازه، خرید کفن و اداء دیون.
و بالاخره در روی در هشتم نوشته شده: هر کس میخواهد از این درها وارد بهشت گردد به چهار چیز چنگ زند: سخاوت، حسن خلق، صدقه و ترک آزار بندگان خدا.
از این حدیث میتوان دریافت که ورود در کانون رحمت الهی و بهشت جاودان در گرو اعمالی است که هم سعادت دنیای خود فرد و هم دیگران تأمین میکند. در واقع منافع فردی و اجتماعی در گرو عمل به آن اعمال است.
14- مصالح ساختمانهای بهشت چیست؟
روایتی از پیامبر اکرم (ص) است که فرمودند: «همانا خداوند عزوّجل بهشت را با دو نوع خشت آفرید: خشتی از طلا و خشتی از نقره، و دیوارهای آن را از یاقوت و سقفش را از زبرجد و سنگریزههایش را از لؤلؤ و خاکش را از زعفران و مشک» : «اِنّ الله عزّوجلّ لما خلق الجنّه خلقها من لبنیتن: لبنه ممن ذهب، و لبنه من فِضّه، و جعل حیطانها الیاقوت، و سقفها الزبرجد، و حصباءها اللؤلؤ، و ترابها الزعفران و المسک الادفر» (19).
15- آیا بهشت قابل حرکت دادن است؟
بلی بهشت را حرکت میدهند و به متقین نزدیک میسازند. همان طور که در سوره شعرا میفرماید: «و اُزلفتِ الجنّه للمتقّین» (20). بهشت را به پرهیزکاران نزدیک میسازند.
16- پرهیزکاران را چگونه به بهشت میبرند؟
آنان را با نهایت احترام و اکرام به سوی بهشت میبرند و فرشتگان الهی به استقبال آنها میشتابند درهای بهشت به روی آنها گشوده میشود و خازنان بهشت به آنها سلام و خوش آمد میگویند و بشارت سکونت جاودان را در بهشت به آنها میدهند. چنانچه در قرآن کریم میفرماید: «وسیق الذین اتقّوا ربّهم الی الجنُه زُمرا حتّی اذا جاؤها و فتحت ابوابها و قال لهم خزنتها سلامٌ علیکم طبتم فادخلوها خالدین» (21) :کسانی که تقوای الهی پیشه کردهاند گروه گروه به سوی بهشت برده میشوند و هنگامی که به آنها میرسند درهای بهشت گشوده میشود و نگهبانان به آنها میگویند: سلام بر شما و این نعمتهای خدا بر شما گوارا باد و داخل بهشت شوید که در آن جاویدان هستید.
17- دیوان اعمال ابرار چه نام دارد و در کجا نگهداری میشود؟
طبق آیه شریفه «کلّا انّ کتاب الابرار لفی علیّین» (22) : کلیه اعمال نیکوکاران در مصحفی بنام علیین جمع آوری شده است. علیین در اصل به معنای مکان بالا یا اشخاصی است که در محل بالا مینشینند و به ساکنان قسمتهای مرتفع کوه نیز گفته شده و در اینجا جمعی از مفسرین به معنی برترین مکان آسمان یا برترین مکان بهشت تفسیر کردهاند؛ لذا دو تفسیر وجود دارد نخست اینکه نامه اعمال آنها در یک دیوان کل که بیانگر تمام اعمال مؤمنان است قرار دارد دیوانی که بسیار بلند مرتبه و والا مقام است؛ و یا اینکه نامه اعمال آنها بر فراز آنجا در شریفترین مکان و یا در فراز بهشت در بلندترین مقام جای دارد؛ و در روایتی از پیامبر اکرم (ص) است که میفرماید: منظور از علیین آسمان هفتم و زیر عرش خداست (23).
نظرات شما عزیزان: