معنای واژه «عدل»

منظور از واژه «عدل» چیست؟

پاسخ اجمالی:

«عدل» داراي دو معناى متضاد است: 1- به معنی قرار دادن چيزى در محل مناسب است، که اين معنی مخالف مفهوم ظلم است و داراي مصداق هاى زيادى می باشد، مانند: عدالت به معناى رعايت تساوى و نفى تبعيض، عدالت به معناى رعايت استحقاق ها و ... همچنین گاهى در قرآن مجید «عدل» در معناى شرك به كار رفته، زیرا انسان مشرك چيزى را عِدل و همتاى خدا قرار مى دهد. 2- «عدل» به معنی اعوجاج و كجى می باشد و به گفته بعضى به معناى «ظلم» است. از این رو به انحراف از يك مطلب، «عدول» گفته مى شود.

عدل الهی

«عدل» نقطه مقابل «ظلم» است، که دو معنای متضاد براى آن ذكر كرده اند: نخست معناى معروف آن است كه به معناى قرار دادن چيزى در محل لايق و مناسب است و اين مفهوم وسيع، مصداق هاى زيادى دارد از جمله عدالت به معناى موزون بودن، عدالت به معناى رعايت تساوى و نفى هرگونه تبعيض، عدالت به معناى رعايت حقوق ديگران، عدالت به معناى رعايت استحقاق ها و لياقت ها و بالاخره عدالت به معناى تزكيه و پاكسازى.
اگر گاهى «عدل» به معناى شرك در قرآن مجيد به كار رفته است به خاطر آن است كه مشرك چيزى را عِدل و همتاى خدا قرار مى دهد. در سوره انعام مى خوانيم: «ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ»(1)؛ (امّا کافران براى پروردگار خود، همتا و شبیه قرار مى دهند [با این که دلایل توحید و یگانگى او، در آفرینش جهان آشکار است]). معناى دوم به گفته «مقاييس اللّغه» اعوجاج و كجى و به گفته بعضى ديگر از ارباب لغت به معناى ظلم است. (يعنى عدل، از الفاظى است كه دو معناى متضاد دارد، لذا به انحراف از يك مطلب، عدول گفته مى شود).(2)

پی نوشت:

(1). قرآن کریم، سوره انعام، آيه 1.

(2). پيام قرآن‏، مكارم شيرازى، ناصر، با همکاری جمعى از فضلاء، دار الكتب الاسلاميه‏، تهران‏، 1386 ش‏، چاپ نهم، ج 4، ص 453.

عدل الهی